ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ: ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ

Του Γεωργίου Κουτσούκου*, Δικηγόρου εξειδικευμένου στο ασφαλιστικό & συνταξιοδοτικό δίκαιο

Απασχόληση συνταξιούχων ΕΦΚΑ-ΕΤΕΑΕΠ (Ν. 4670/2020)

Το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιούχων, όπως αυτό διαμορφώνεται με την ισχύ του άρθρου 27 Ν. 4670/2020, αφορά πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από 28.2.2020 και μετά, ανεξάρτητα εάν η ασκούμενη δραστηριότητα αναλήφθηκε πριν ή μετά την συνταξιοδότησή τους.

Για τους συνταξιούχους, οι οποίοι είχαν αναλάβει εργασία πριν την 13.5.2016, δεν ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 και βάσει του προϊσχύοντος νομοθετικού πλαισίου εξαιρούνταν από τις επιπτώσεις της απασχόλησής τους αυτής, με βάση ειδικές διατάξεις και οι οποίοι συνεχίζουν την εργασία τους και μετά την 28.2.2020 δίδεται μεταβατική περίοδος ενός έτους (βλ. αναλυτικώς κατωτέρω). Το ποσό της ακαθάριστης σύνταξης, ή συντάξεων σε περίπτωση συρροής, κύριας και επικουρικής, καταβάλλεται μειωμένο κατά 30% για όσο χρονικό διάστημα ο συνταξιούχος απασχολείται και έχει υποχρέωση ασφάλισης στους Κλάδους Κύριας και Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Απασχόληση “παλαιών” μισθωτών/αυτοαπασχολούμενων συνταξιούχων μετά το Ν. 4670/2020

“Παλαιοί” συνταξιούχοι θεωρούνται εκείνοι που κατέθεσαν αίτηση συνταξιοδότησης έως και 12/05/2016.

Τι ίσχυε όμως για την απασχόληση των “παλαιών” συνταξιούχων;

1. Συνταξιούχοι μισθωτοί

Για τους συνταξιούχους γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν μισθωτή εργασία (με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας) και είναι έως 55 ετών αναστέλλεται η καταβολή της κύριας και της επικουρικής σύνταξής τους μέχρις ότου συμπληρώσουν το 55ο έτος της ηλικίας τους. Μετά τη συμπλήρωση του ανωτέρω ηλικιακού ορίου, οι συνταξιούχοι (άνω των 55 ετών) ως προς την κύρια σύνταξή τους λαμβάνουν μόνο το μικτό ποσό της σύνταξης αυτής, το οποίο αντιστοιχεί σε τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη. Το υπόλοιπο της κύριας σύνταξής τους καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%. Η επικουρική σύνταξη καταβάλλεται χωρίς περικοπή.

Ο ανωτέρω περιορισμός των τριάντα ημερομισθίων προσαυξάνεται κατά έξι ημερομίσθια για κάθε ανήλικο παιδί ή παιδί που σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σπουδές, καθώς και για κάθε ανίκανο για βιοποριστική εργασία τέκνο.

Σε περίπτωση συρροής συντάξεων, η μείωση γίνεται στο ποσό της μεγαλύτερης κύριας σύνταξης και, εφόσον αυτό δεν επαρκεί, το υπόλοιπο ποσό περικόπτεται από την αμέσως επόμενη ή επόμενες σε ύψος κύριες συντάξεις.

Στις περιπτώσεις δικαιούχων κατώτατων ορίων κύριας σύνταξης, η σύνταξη περιορίζεται στο οργανικό ποσό για όσο διάστημα διαρκεί η εργασία. Εφόσον αυτή υπερβαίνει το 30πλάσιο των ημερομισθίων του ανειδίκευτου εργάτη, τότε περικόπτεται αναλόγως.

2. Συνταξιούχοι αυτοαπασχολούμενοι

Στην περίπτωση συνταξιούχων, οι οποίοι παράλληλα με τη σύνταξή τους ασκούν δραστηριότητα που υπάγεται στην ασφάλιση είτε του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) είτε του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ). Για αυτούς ισχύουν τα εξής:
α) Αν πρόκειται για συνταξιούχους έως 55 ετών αναστέλλεται η κύρια και η επικουρική σύνταξη και ο απασχολούμενος συνταξιούχος οφείλει να καταβάλλει κανονικά τις εισφορές στα ταμεία ασφάλισης.
β) Αν πρόκειται για συνταξιούχους 55 ετών και άνω περικόπτεται από τη σύνταξή τους (ή τις συντάξεις τους) το ποσό που υπερβαίνει τα 60 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά διαμορφώνονται και ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους. Η επικουρική σύνταξη δεν συνυπολογίζεται για τον ανωτέρω περιορισμό και καταβάλλεται κανονικά. Για κάθε ανήλικο παιδί ή παιδί που σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σπουδές, καθώς και για κάθε ανίκανο για βιοποριστική εργασία τέκνο, τα ανωτέρω ημερομίσθια προσαυξάνονται κατά έξι.

Τι ισχύει μετά το Ν. 4670/2020;

“Παλαιοί” συνταξιούχοι που είχαν αποχωρήσει ήδη πριν από τις 12 Μαΐου του 2016 και συνεχίζουν αδιάκοπα να εργάζονται είχαν «διασωθεί» από τον κόφτη 60% του Ν. 4387/2016, αλλά τώρα θα πρέπει να υποστούν, έστω και ετεροχρονισμένα, τον κόφτη 30%. Ο Ν. 4670/2020 τους δίνει μεταβατική περίοδο ενός έτους, έως 1/3/2021, προκειμένου να αποφασίσουν πως θα κινηθούν.

ΠΟΙΟΙ ΕΞΑΙΡΟΥΝΤΑΙ

• Οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν αυτοτελή σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ είτε αναλογική σύνταξη, με βάση τις διατάξεις περί συνυπολογισμού περιόδων ασφάλισης, των ΕΚ 883/04 και του Εφαρμοστικού του 987/09, οι οποίοι αναλαμβάνουν εργασία σε άλλο κράτος – μέλος της ΕΕ. Αντίθετα, οι ρυθμίσεις του άρθρου 27 του ν. 4670/2020 εφαρμόζονται στην περίπτωση συνταξιούχου του e-ΕΦΚΑ ο οποίος από 28.2.2020 και εφεξής εργάζεται ως μισθωτός ή αυτοαπασχολείται ή σε χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε χώρα με την οποία δεν έχει συναφθεί διμερής σύμβαση κοινωνικής ασφάλειας.
• Οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι, λόγω αναπηρίας/ανικανότητας, για τους οποίους εφαρμόζονται οι διατάξεις της νομοθεσίας κάθε ενταχθέντος στον e-ΕΦΚΑ φορέα (παρ. 2 του άρθρου 27).
• Οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν εργασία ή δραστηριότητα για την οποία είτε λαμβάνουν αμοιβές (π.χ. έξοδα κίνησης) που δεν υπόκεινται βάσει νόμου σε ασφαλιστικές εισφορές κλάδου κύριας σύνταξης ή λαμβάνουν αποδοχές για τις οποίες από την ισχύουσα νομοθεσία υφίσταται δυνατότητα παραίτησης και παραιτούνται του δικαιώματος είσπραξής τους.
• Οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, οι οποίοι ασκούν απασχόληση υπακτέα στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ.
• Οι ψυχικά ασθενείς του άρθρου 23 του ν. 4488/2017 για τους οποίους η ανάληψη μισθωτής εργασίας ή αυτοαπασχόλησης ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 23 ν. 4488/2017.
• Όσοι συνταξιοδοτούνται από τους λοιπούς- πλην δημοσίου -ενταχθέντες στον e-ΕΦΚΑ φορείς ως πάσχοντες από παρα-τετραπληγία, καθώς και από τις λοιπές παθήσεις βάσει του ν. 612/1977 και των διατάξεων που παραπέμπουν σ’ αυτόν.
• Οι πολιτικοί και στρατιωτικοί συνταξιούχοι του δημοσίου που λαμβάνουν σύνταξη ως πάσχοντες από παρα-τετραπληγία και και τις λοιπές παθήσεις που αναφέρονται στο τέταρτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 1 και του άρθρου 26 του πδ 169/2007.
• Όσοι λαμβάνουν το εξωϊδρυματικό επίδομα του ν. 1140/1981 ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54 του πδ 169/2007
• Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
• Τα πρόσωπα της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016, ήτοι οι παθόντες από βίαιο συμβάν, τα θύματα τρομοκρατικών ενεργειών βάσει των ν. 1897/1990 και 1977/1991, όσοι δικαιούνται πολεμική σύνταξη ή σύνταξη αναπήρου οπλίτη ειρηνικής περιόδου ή σύνταξη Εθνικής Αντίστασης ΟΓΑ ή ανασφάλιστου Αγωνιστή Εθνικής Αντίστασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 168/2007, του π.δ. 169/2007 και των άρθρων 22 και 27 του ν. 1813/1988, οι λογοτέχνες – καλλιτέχνες που δικαιούνται σύνταξη από το Δημόσιο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 3075/2002, τα πρόσωπα που λαμβάνουν προσωπική σύνταξη, καθώς και όσοι λαμβάνουν σύνταξη λόγω αναπηρίας ή λόγω θανάτου που προήλθε πρόδηλα και αναμφισβήτητα εξαιτίας της υπηρεσίας και ένεκα ταύτης, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 169/2007 σε συνδυασμό και με αυτές του π.δ. 168/2007.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 27 Ν. 4670/2020

1. Εν αντιθέσει με το παλαιό καθεστώς του άρθρου 20 Ν. 4387/2016, για τους συνταξιούχους που απασχολούνται πλέον περιστασιακώς (λίγες ημέρες ή και ώρες ανά την εβδομάδα ή και το μήνα), δεν προβλέπεται αναλογική περικοπή της σύνταξής τους (ήτοι, με βάση τις συγκεκριμένες ώρες ή ημέρες απασχόλησης), οπότε η μείωση του 30% εφαρμόζεται με οριζόντιο τρόπο και αδιακρίτως, γεγονός που ευλόγως δημιουργεί καταστάσεις άνισης μεταχείρισης μεταξύ των κατηγοριών των συνταξιούχων.
2. Δεν εξειδικεύονται επαρκώς οι αποδοχές για τις οποίες υφίσταται δυνατότητα παραίτησης, ώστε οι συνταξιούχοι να δύνανται να αποφύγουν την περικοπή του 30%.
3. Από την καταβολή εισφορών -και συγκεκριμένα από την εισφορά υπέρ e-ΕΦΚΑ- εξαιρούνται, σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη της παρ. 3Α, μόνο οι συνταξιούχοι του πρώην ΟΓΑ οι οποίοι ασκούν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, ενώ όλοι οι λοιποί συνταξιούχοι επιβαρύνονται κανονικά.

Για τα ερωτήματα σας σχετικά με ασφαλιστικά – συνταξιοδοτικά θέματα πατήστε εδώ για να συμπληρώσετε την φόρμα.

* Ο Δρ. Γεώργιος Ι. Κουτσούκος είναι Εργατολόγος-Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, με πολυετή εξειδίκευση στο χειρισμό θεμάτων Ασφαλιστικού/Συνταξιοδοτικού δικαίου, με έμφαση στη συμβουλευτική φυσικών προσώπων ως προς τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος στα Ασφαλιστικά Ταμεία και τη διεκπεραίωση της συνταξιοδοτικής τους διαδικασίας, αλλά και στην καθοδήγηση Εταιρειών/Επιχειρήσεων ως προς τη διαχείριση των Ασφαλιστικών θεμάτων του προσωπικού τους.