Ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος μίλησε στη Γαλλική εφημερίδα “Le Monde”
για τις πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις του μνημονίου και τις καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών. Παραθέτουμε μεταφρασμένο στα ελληνικά το σχετικό ρεπορτάζ αλλά και αυτούσιο στη Γαλλική γλώσσα.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ LE MONDE 4/7/2014
Στην Ελλάδα, η απρόβλεπτη συμμαχία δικαστών και καθαριστριών στον αγώνα ενάντια στις πολιτικές λιτότητας
LEMONDE | 04.07.2014 à 11h23 |Adéa Guillot (Αθήνα, ανταπόκριση)
Εδώ και δύο μήνες, ένα αυτοσχέδιο στρατόπεδο, εγκατεστημένο στην καρδιά της Αθήνας, μπροστά από την είσοδο του ελληνικού Υπουργείου Οικονομικών, έχει γίνει το επίκεντρο της κοινωνικής διαμαρτυρίας στην Ελλάδα. Δύο σκηνές, μερικά τραπέζια, πλαστικές καρέκλες, ένα δάσος από πανό (αφίσες) και μια φτωχή λάμπα συνδεδεμένο χαριστικά σε ένα γειτονικό κατάστημα…
Είναι μόλις εννέα το πρωί, και ήδη δεκάδες γυναίκες είναι εκεί, έχουν έρθει να αντικαταστήσουν εκείνες που ήταν στην νυχτερινή βάρδια. “Θα μείνουμε είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο μέχρι να μας ξαναδώσουν τη δουλειά μας”, υπόσχεται η Αθανασία Θεοδωροπούλου 39 χρονών.
Στις 17 Σεπτεμβρίου 2013, το κράτος έθεσε σε διαθεσιμότητα 595 καθαρίστριες, εργαζόμενες στις εφορίες όλης της χώρας. «Συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι μετά από ένα διάστημα οκτώ μηνών αποχής από την εργασία, κατά το οποίο πληρώνομαι το 75% του μισθού μου των 500 ευρώ, με διώχνουν χωρίς αποζημίωση απόλυσης, μετά από δώδεκα και πλέον χρόνια υπηρεσίας », εξηγεί η Αθανασία.” Η κυβέρνηση νόμιζε ότι ήμασταν πολύ αδύναμες για να αντιδράσουμε », υποστηρίζει η Σοφία Λευκαδίκη 55 ετών.
Αλλά αυτές οι γυναίκες κινητοποιήθηκαν αμέσως στους δρόμους και στα δικαστήρια, γεγονός που εξέπληξε την ελληνική κοινωνία. Παρούσες σε όλες τις διαδηλώσεις, έχουν γίνει η αιχμή του δόρατος των αντιδράσεων ενάντια στα μέτρα λιτότητας. «Ο αγώνας μας για να ανακτήσουμε τις θέσεις εργασίας μας είναι αυτός όλων των δημοσίων υπαλλήλων που απολύονται,” διευκρινίζει η Αθανασία.
Η Ελλάδα έχει θέσει από το 2012, περίπου 20.000 υπαλλήλους σε διαθεσιμότητα με στόχο τους 25 000 μέχρι το τέλος του 2014, 8.600 απολύσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στο δημόσιο και εξακολουθούν να υπάρχουν 6.500 θέσεις που πρόκειται να καταργηθούν, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που τίθενται από την «τρόικα» – Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και Ευρωπαϊκή Επιτροπή – μέχρι το τέλος του 2014. Δεσμεύσεις καταγραμμένες στα μνημόνια, αυτά τα πρωτόκολλα συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, σε αντάλλαγμα των 240 δισ. ευρώ δάνεια, τα οποία η κυβέρνηση προτίθεται να σεβαστεί.
ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ
Η μάχη κατά της λιτότητας παίζεται επίσης στα δικαστήρια. Πολλές αγωγές που έχουν ασκηθεί από κρατικούς υπαλλήλους βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλη τη χώρα.
Πρεμιέρα στις 10 Απριλίου, όταν ένα πρωτόδικο δικαστήριο διατάσσει οι καθαρίστριες να επαναπροσληφθούν άμεσα, κρίνοντας ότι η απόλυσή τους και η πρόσληψη ιδιωτικών εταιρειών να κάνουν τη δουλειά τους “είναι αντίθετη προς το δημόσιο συμφέρον, τραυματίζοντας με δυσανάλογο τρόπο το δικαίωμα των καταγγελλόντων στην εργασία και την υλική ύπαρξή τους». Για το δικηγόρο τους, Γιάννη Καρούζο, αυτό δείχνει ότι «το τελευταίο και μόνο μέσο άμυνας των πολιτών ενάντια στα μέτρα λιτότητας που τους επιβάλλονται αυθαίρετα είναι η Δικαιοσύνη.”
Άλλες αποφάσεις ήρθαν να ενισχύσουν αυτή τη νομολογία. Στα μέσα Ιουνίου, το ελληνικό Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε αντισυνταγματική τη μείωση των μισθών στους αστυνομικούς, τους στρατιωτικούς, τους πυροσβέστες, κλπ.. Έχει επίσης, πρόσφατα μπλοκάρει μερικώς την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας ύδρευσης της Αθήνας, ενώ πολλές αποφάσεις αναμένονται σχετικά με τη νομιμότητα των περικοπών στις συντάξεις και τους μισθούς. Όμως οι πολιτικές πιέσεις είναι ισχυρές. Το ΔΝΤ εκτίμησε σε έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο ότι οι δικαστικές αποφάσεις που ακυρώνουν τα μέτρα λιτότητας κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε εκτροχιασμό τον ελληνικό προϋπολογισμό. «Είναι λυπηρό οι πιστωτές μας να παρεμβαίνουν έτσι στο έργο της δικαιοσύνης” αναφέρει ο κ. Καρούζος.
Οι βουλευτές έπρεπε να ψηφίσουν τροπολογίες για να επανέλθουν οι μισθολογικές αυξήσεις που απαιτήθηκαν από τη δικαιοσύνη. Στην περίπτωση των καθαριστριών, το Υπουργείο Οικονομικών άσκησε αναίρεση στο Ανώτατο Δικαστήριο για να εμποδίσει προσωρινά την εφαρμογή της απόφασης της 10ης Απριλίου. Στις 12 Ιουνίου, το Ανώτατο Δικαστήριο ανταποκρίθηκε θετικά στο αίτημα του Υπουργείου, αναβάλλοντας για την 23η Σεπτεμβρίου την εξέταση επί της ουσίας της απόλυσης των εργαζομένων αυτών.
“Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει υπερβεί κατά πολύ τις εξουσίες του, κρίνοντας ότι η ενέργειά μας θα μπορούσε να υπονομεύσει την οικονομική πολιτική του κράτους, όπως ορίζεται στο σκεπτικό της απόφασης”, κατηγορεί ο δικηγόρος. «Αυτό δείχνει πόσο παραμένουν εύθραυστα τα πράγματα και αποκαλύπτει την αναποφασιστικότητα της ελληνικής δικαιοσύνης. Πρέπει να αγωνιστούμε για να κρατήσουμε την ανεξαρτησία μας και να αντισταθούμε σε πολιτικές πιέσεις », λέει ο κος Καρούζος, ο οποίος αποφάσισε να φέρει την υπόθεση ενώπιον των ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Οι πελάτισσές του έχοντας γίνει το σύμβολο της ελληνικής αντίστασης, υποσχέθηκαν να μείνουν όλο το καλοκαίρι μπροστά από το Υπουργείο. Θα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή κατά την επάνοδο της «τρόικα» στην Αθήνα, στις 8 Ιουλίου.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ-ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΟΣ
En Grèce, l’étonnante alliance des juges et des femmes de ménage pour lutter contre les politiques d’austérité
LE MONDE | 04.07.2014 à 11h23 |Adéa Guillot (Athènes, correspondance)
Depuis deux mois, un campement de fortune, installé en plein coeur d’Athènes, devant l’entrée du ministère grec des finances, est devenu l’épicentre de la contestation sociale en Grèce. Deux tentes, quelques tables, des chaises en plastique, une forêt de banderoles et une pauvre lampe gracieusement raccordée à un commerce voisin…
Il est à peine 9 heures, ce matin, et, déjà, plusieurs dizaines de femmes sont là, venues prendre la relève de celles qui ont assuré la garde de nuit. «Nous resterons vingt-quatre heures sur vingt-quatre, jusqu’à ce que l’on nous redonne notre travail», promet Athanassia Théodoropolou, 39 ans.
Le 17 septembre 2013, l’Etat plaçait en disponibilité 595 femmes de ménage employées jusqu’alors dans les services des impôts de tout le pays. «Concrètement, cela veut dire qu’après une période chômée de huit mois, payée à 75 % de mon salaire de 500 euros, on me vire, sans indemnités de licenciements, après plus de douze ans de service», explique Athanassia. «Le gouvernement pensait que l’on était trop faible pour réagir», soutient Sophia Lefkadiki, 55 ans.
Mais ces femmes de ménage se sont immédiatement mobilisées, dans la rue et devant les tribunaux, ce qui a surpris la société grecque. Présentes dans tous les défilés, elles sont devenues le fer de lance de la contestation anti-austérité. «Notre combat pour regagner nos boulots est celui de nombreux fonctionnaires licenciés», précise Athanassia.
La Grèce a mis depuis 2012 environ 20 000 fonctionnaires en disponibilité, pour un objectif de 25 000 d’ici à fin 2014 ; 8 600 licenciements ont déjà eu lieu dans la fonction publique et il reste encore 6 500 postes à supprimer pour atteindre les objectifs fixés par la «troïka» – Banque centrale européenne, Fonds monétaire international (FMI) et Commission européenne – d’ici à fin 2014. Des engagements inscrits dans les mémorandums, ces protocoles d’accords entre la Grèce et ses créanciers, en échange de 240 milliards d’euros de prêts, et que le gouvernement entend respecter.
PRESSIONS POLITIQUES
La bataille anti-austérité se joue aussi devant les tribunaux. Plusieurs procès intentés par des employés de l’Etat sont en cours à travers tout le pays.
Grande première, le 10 avril, un tribunal de première instance a exigé que des femmes de ménage soient réembauchées immédiatement, jugeant leur limogeage et le recours à un prestataire privé pour faire leur travail «contraire à l’intérêt public et lésant de façon disproportionnée les plaignants dans leur droit au travail et dans leur existence matérielle». Pour leur avocat, Yannis Karouzos, cela montre que «le dernier et seul rempart des citoyens face aux mesures d’austérité qu’on leur impose arbitrairement est la justice».
D’autres décisions sont venues renforcer cette jurisprudence. Mi-juin, le Conseil d’Etat grec a jugé anticonstitutionnelle une baisse des salaires des policiers, militaires, pompiers, etc. Elle a aussi récemment partiellement bloqué la privatisation de la société des eaux d’Athènes, et de nombreuses décisions sont attendues sur la légalité des baisses des retraites ou des salaires. Mais les pressions politiques sont très fortes. Le FMI a estimé, dans un rapport rendu public en juin, que les décisions de justice invalidant les mesures d’austérité risquaient de faire déraper le budget grec. «C’est un comble que nos créanciers s’immiscent ainsi dans le travail de la justice», s’emporte M. Karouzos.
Les députés ont dû voter des amendements pour réintroduire les hausses de salaires demandées par la justice. Dans l’affaire des femmes de ménage, le ministère des finances a déposé un recours auprès de la Cour suprême pour empêcher provisoirement l’application de la décision du 10 avril, au lieu de faire appel. Le 12 juin, la Cour suprême a répondu positivement à la demande du ministère, renvoyant au 23 septembre l’examen sur le fond de la mise en disponibilité de ces employées.
«La Cour suprême a largement dépassé ses prérogatives en jugeant que notre action pouvait porter atteinte à la politique économique de l’Etat, comme le précisent les motivations de la décision», accuse l’avocat. «Cela montre à quel point les choses restent fragiles et révèle les indécisions de la justice grecque. Nous devons lutter pour garder notre indépendance et résister aux pressions politiques», conclut M. Karouzo, qui a décidé de porter l’affaire devant les tribunaux européens. Ses clientes, devenues le symbole de la résistance grecque, ont promis de rester tout l’été devant le ministère. Elles seront aux premières loges lors du retour de la «troïka», à Athènes, le 8 juillet.