ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΚΡΙΒΗΣ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ;

Στη σύγχρονη εργασιακή πραγματικότητα εμφανίζονται μια σειρά από νομικές έννοιες, οι οποίες επιβάλλεται να τυγχάνουν συγκεκριμένης ερμηνευτικής προσέγγισης, ώστε να γίνεται κατανοητή η ακριβής θέση τους στο υφιστάμενο δικαιικό πλαίσιο.

Μια τέτοια είναι η εθελοντική εργασία, η αντιμετώπιση της οποίας χρήζει ειδικότερης προσοχής σήμερα, καθώς δεν είναι πάντα ευχερές, αν μια εργασία είναι εθελοντική ή όχι. Ουσιαστικά το ζήτημα που τίθεται είναι, αν η εθελοντική εργασία εμπίπτει ή όχι στο ρυθμιστικό πεδίο της εργατικής νομοθεσίας.

Σημαντικό βήμα για την επίλυση της παρούσας προβληματικής είναι η αποσαφήνιση της νομικής έννοιας της εθελοντικής εργασίας. Ως τέτοια νοείται η εκούσια παροχή υπηρεσιών από άτομο προς ικανοποίηση ιδεολογικών και άλλων σκοπών δίχως τον προσπορισμό χρηματικής προς τούτο ανταπόδοσης. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο, ως πολίτης, μπορεί αυτοβούλως να παρέχει τις υπηρεσίες του δίχως οικονομικό αντάλλαγμα σε οργανισμούς, σωματεία ή ακόμα και σε φορείς του Κράτους, με σκοπό τη συμμετοχή σε δραστηριότητες προς όφελος είτε συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων είτε του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου. Η νομική αυτή κατάσταση δεν εμπίπτει στην εργατική νομοθεσία, καθώς χαρακτηριστικό γνώρισμα της τελευταίας είναι η παροχή εργασίας με αντιστάθμισμα την καταβολή μισθού, συνθήκη που δεν συναντάται στην εθελοντική εργασία.

Μολονότι η εθελοντική εργασία, όπως αναδείχθηκε, δεν αφήνει οποιαδήποτε αμφιβολία ως προς το ακριβές της περιεχόμενο, η κατάσταση περιπλέκεται, αν αναλογιστεί κανείς ότι στους παραπάνω οργανισμούς ή στα σωματεία ή ακόμα και στους φορείς του Κράτους απασχολούνται και άτομα, τα οποία προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως εργαζόμενοι, δηλαδή, παρέχουν την εργασιακή τους δύναμη με τη μορφή εξάρτησης. Εύλογα αναρωτιέται κανείς ποια είναι τα κριτήρια υπαγωγής οποιουδήποτε ατόμου στην εθελοντική εργασία και όχι στην εξαρτημένη εργασία. Μια κάποια ασφάλεια στο ερώτημα αυτό δίνει η βούληση των μερών και οι συνθήκες βάσει των οποίων παρέχονται οι υπηρεσίες. Από τη μια μεριά αν η βούληση των μερών είναι η παροχή εργασίας έναντι μισθού υπό δεσμευτικές προς τούτο οδηγίες, τότε υπάρχει εξαρτημένη εργασία. Από την άλλη μεριά, όμως, αν η βούληση των μερών αφορά σε παροχή υπηρεσιών για την ικανοποίηση κοινωνικών ή άλλων αναγκών χωρίς οποιαδήποτε δέσμευση για καταβολή μισθού και παροχής υπηρεσιών με στοιχεία εξάρτησης, τότε υπάρχει εθελοντική εργασία.

Σε κάθε περίπτωση επισημαίνεται ότι ο ορθός νομικός χαρακτηρισμός γίνεται από τα δικαστήρια, τα οποία είναι αρμόδια για τη νομική αξιολόγηση της εκάστοτε έννομης σχέσης. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και αν τα συμβαλλόμενα μέρη προτάσσουν τον εθελοντικό χαρακτήρα στην έννομη σχέση τους, αυτή η συνθήκη δε δεσμεύει τη δικαιοσύνη να αποφανθεί διαφορετικά.

Δικηγόρος Εργατολόγος