Μεταβολές στο πρόσωπο του εργοδότη και η θέση του εργαζόμενου

Η ακρίβεια είναι παρούσα. Δείτε τα σημερινά στοιχεία
January 9, 2024
Η υποχρέωση εχεμύθειας του εργαζόμενου και η σχετική ρήτρα
January 13, 2024
Η ακρίβεια είναι παρούσα. Δείτε τα σημερινά στοιχεία
January 9, 2024
Η υποχρέωση εχεμύθειας του εργαζόμενου και η σχετική ρήτρα
January 13, 2024
Share

Τον κανόνα της αυτοδίκαιης μεταβίβασης της εργασιακής σχέσης και της διατήρησης των όρων εργασίας ως αμετάβλητους, τον έχει διαμορφώσει το Π.Δ. 572/1988.

Οι διατάξεις του εν λόγω Π.Δ. εφαρμόζονται για κάθε περίπτωση μεταβίβασης της επιχείρησης – εγκατάστασης ή τμήματος σε άλλο νομικό πρόσωπο (άρθρο 1§2). Εν συνεχεία το Π.Δ. 178/2002, αντικατέστησε με τις μεταγενέστερες διατάξεις του το προϋπάρχον νομοθετικό πλαίσιο. Όμως και τα δύο Π.Δ. επιδιώκουν α) στην προστασία των υφιστάμενων εργασιακών σχεσεων ως προς την διατήρηση της υπόστασης της β) την διατήρηση των όρων εργασίας της υφιστάμενης εργασιακής σχέσης, και τέλος, την ρύθμιση της ευθύνης ανάμεσα στον παλαιό και νέο εργοδότη ως προς τις εργατικές απαιτήσεις.

Το Π.Δ. 178/2002 όμως, εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση που η μεταβολή αυτή επέρχεται με τη μεταβίβαση ή συγχώνευση, συμβατικά ή εκ του νόμου, επιχείρησης, εγκατάστασης ή τμήματος εγκατάστασης. Το πλαίσιο του ως άνω διατάγματος θέτει ένα στενότερο πεδίο εφαρμογής από αυτό των άρθρων 6 §1 του ν. 2112/1920 και 9 §1 β.δ. 18.7.1920, και εφαρμόζονται ως ισχύοντα και μετά την θέσπιση των Π.Δ., αφού τόσο το Π.Δ. 572/1988 (άρθρο 8) όσο και το Π.Δ. 178/2002 (άρθρο 10), που το αντικατέστησε, ορίζουν ότι τυχόν ευνοϊκότερες για τους εργαζομένους ρυθμίσεις δεν θίγονται.

Η εφαρμογή δε του Π.Δ. προϋποθέτει μεταβίβαση επιχείρησης εκμετάλλευσης ή τμημάτων τους, απαιτώντας η μεταβίβαση αυτή να επέρχεται με σύμβαση ή από το νόμο.  Όμως το Π.Δ. δεν εφαρμόζεται στην de facto μεταβολή του προσώπου του εργοδότη, δηλαδή όταν η μεταβίβαση είναι αποτέλεσμα μίας κατάστασης που διαμορφώθηκε εν τοις πράγμασι, ανεξάρτητα από τη βούληση, ή παρά την αντίθετη βούληση του αρχικού φορέα.

Από την άλλη τα Π.Δ. 572/1988 και 178/2002, αντιμετώπισαν με συνολικό τρόπο το ζήτημα της προστασίας της θέσης εργασίας. Τα διατάγματα αυτά υιοθέτησαν τις ρυθμίσεις της Οδηγίας, χωρίς να περιορίζονται σε κατοχύρωση του κανόνα της αυτοδίκαιης μεταβίβασης των εργασιακών σχέσεων και της διατήρησης αμετάβλητων των όρων εργασίας. Διεύρυναν ουσιαστικά, την προστασία των εργαζομένων, αφενός με την απαγόρευση απόλυσης για λόγους που αφορούν τη μεταβίβαση αυτή καθαυτή και αφετέρου με τις ρυθμίσεις σε θέματα συλλογικών εργασιακών σχέσεων και συμμετοχής των εκπροσώπων των εργαζομένων στη διαδικασία της μεταβίβασης.

Συγκεκριμένα τα άρθρα 6 §1 του ν. 2112/1920 και 9 §1 του β.δ. 16/18.7.1920 ορίζουν ότι η μεταβολή του προσώπου του εργοδότη, με οποιονδήποτε τρόπο, δεν επηρεάζει την εφαρμογή των υπέρ των μισθωτών διατάξεων για την καταγγελία της σύμβασης εργασίας. Όπως και το άρθρο 6 §2 του ν. 3239/1955 ορίζει ότι οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα από τη συλλογική σύμβαση εργασίας μεταβιβάζονται αυτοδικαίως στους διαδόχους του εργοδότη που δεσμεύονται απ’ αυτήν.

Οι ειδικές αυτές νομοθετικές ρυθμίσεις παρείχαν προστασία μόνον ως προς τα συγκεκριμένα δικαιώματα που θεμελίωναν, η νομολογία όμως με τον κανόνα που διαμόρφωσε, διεύρυνε την προστασία αυτή. Συνεπώς, αν για οποιονδήποτε λόγο και αιτία μεταβάλλεται ο εργοδότης, ο νέος εργοδότης υπεισέρχεται αυτοδικαίως όχι μόνο στις υποχρεώσεις που προβλέπουν οι ειδικές διατάξεις αλλά στο σύνολο των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σύμβαση εργασίας, χωρίς να επηρεάζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων. Καθιερώθηκε δηλαδή, η αυτοδίκαιη μεταβίβαση του συνόλου της εργασιακής σχέσης, και η όποια μεταβολή του προσώπου (εργοδότη) δεν επηρεάζει το περιεχόμενο της σχέσης εργασίας! Ο εργαζόμενος συνεχίζει και διατηρεί όλα τα δικαιώματα που είχε, από την ισχύουσα σύμβαση εργασίας, καθώς και όλα τα πλεονεκτήματα που είχε, παρέχοντας την εργασία του με τους ίδιους όρους και συνθήκες. Αναλυτικότερα, όταν τεθεί ζήτημα καθορισμού αποζημίωσης σε περίπτωση καταγγελίας ή καθορισμού της άδειας αναψυχής και επιδομάτων του εργαζομένου, μετά την μεταβολή του προσώπου – εργοδότη, τότε ο νέος εργοδότης οφείλει να συνυπολογίσει τον χρόνο προϋπηρεσίας του εργαζομένου στον προηγούμενο εργοδότη.

Επιπλέον, το άρθρο 4 παρ. 1 του Π.Δ. 178/2002 ορίζει ότι «δια της μεταβιβάσεως και από την ημερομηνία αυτής, όλα τα υφιστάμενα δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχει ο μεταβιβάζων από σύμβαση ή σχέση εργασίας μεταβιβάζονται στο διάδοχο». Το άρθρο 4 παρ.1 συνιστά διάταξη αναγκαστικού δικαίου. Οι συνέπειες της μεταβίβασης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης δεν μπορούν να αποκλεισθούν ή να τροποποιηθούν δυσμενέστερα για τους εργαζομένους, με συμφωνία μεταβιβάζοντος και αποκτώντος ή μεταξύ μεταβιβάζοντος και εργαζομένων που ανήκουν στην μεταβιβαζόμενη μονάδα.

Ο αναγκαστικός χαρακτήρας της ως άνω διάταξης για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης, δεν απαγορεύει την οριστική διακοπή της σύμβασής του, εφόσον το επιθυμεί και συμφωνεί, με τον μεταβιβάζονται ή τον διάδοχο, για τη λύση αυτής. Ούτε είναι απαγορευτικές συμφωνίες μεταξύ διαδόχου εργοδότη και εργαζομένων, με αντικείμενο τη δυσμενέστερη μεταβολή των όρων εργασίας τους. Εάν η μεταβολή αυτή θα ήταν έγκυρη, αν είχε συμφωνηθεί με τον προηγούμενο εργοδότη, είναι έγκυρη και αν συμφωνείται με τον διάδοχο!! Ενώ θεωρείται καταστρατήγηση της ως άνω διάταξης, αν στοχεύει στη διατήρηση μεν των θέσεων εργασίας με διακοπή όμως της συνέχειας της εργασιακής σχέσης. Η περίπτωση της καταστρατήγησης υφίσταται, όταν αμέσως μετά τη λύση των συμβάσεων εργασίας συμφωνείται η πρόσληψη των εργαζομένων από τον αποκτώντα, νέο εργοδότη. Ο νέος φορέας μιας επιχείρησης έχει την δυνατότητα να υπεισέλθει στη θέση του προηγουμένου, όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σχέση εργασίας. Παραδειγματικά τυχόν υπερημερία του παλαιού εργοδότη, π.χ. λόγω άκυρης απόλυσης, συνεχίζεται στο πρόσωπο του διαδόχου! Ακόμα είναι χρήσιμο να τονίσουμε ότι, το Π.Δ. εφαρμόζεται και στους διευθύνοντες υπαλλήλους. Έχει κριθεί δε, ότι σε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης ομίλου, σε επιχείρηση εκτός του ομίλου, η μεταβιβαζόμενη επιχείρηση έχει την ιδιότητα του εργοδότη έναντι των εργαζομένων που έχουν προσληφθεί από άλλη επιχείρηση του ομίλου και στην συνέχεια, τοποθετήθηκαν και απασχολούνται στην μεταβιβαζόμενη επιχείρηση.

Δικηγόρος Εργατολόγος