Έννοια διευθυντικού δικαιώματος

Ο Α.Π στην απόφασή του 405/1998, σχολίασε για το διευθυντικό δικαίωμα τα εξής: « Ο εργοδότης, ασκώντας το διευθυντικό του δικαίωμα, […] έχει την εξουσία να εξειδικεύει εκάστοτε την υποχρέωση του μισθωτού για εργασία καθορίζοντας τους όρους της παροχής της, τον τόπο, το χρόνο, τον τρόπο, εφόσον οι όροι αυτοί δεν έχουν προσδιορισθεί από κανόνες δικαίου ή από την εργασιακή σύμβαση».

Το διευθυντικό δικαίωμα είναι, εν ολίγοις, η δυνατότητα που έχει ο εργοδότης να δίνει ειδικό περιεχόμενο στην υποχρέωση παροχής εργασίας του εργαζόμενου, κατά το μέρος που αυτή δεν εξειδικεύεται από κάποιο νόμο ή την ατομική σύβαση εργασίας. Αυτή άλλωστε είναι και η σημασία της εξαρτημένης εργασίας, η θέση της εργασιακής δύναμης στη διάθεση του εργοδότη, με σκοπό αυτός να την αξιοποιήσει κατά το δοκούν. Η παροχή της εργασίας γίνεται υπό τη διεύθυνση, τις οδηγίες και τον έλεγχο του εργοδότη. Ως εκ τούτου το διευθυντικό δικαίωμα είναι εγγενές στοιχείο της εξαρτημένης σύμβασης εργασίας και δεν χρειάζεται να γίνει ρητή συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, για να ισχύει.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στην σφαίρα εξουσίας του διευθυντικού δικαιώματος ανήκει μόνο η παροχή του εργαζόμενου, δηλαδή η εργασία του. Η αμοιβή αυτού, που αποτελεί αντίστοιχα την αντιπαροχή του εργοδότη, δεν επιτρέπεται να αποτελεί αντικείμενο μονομερούς ρύθμισης από τον εργοδότη. Επιπλέον, ζητήματα που αφορούν την ιδιωτική σφαίρα του εργαζόμενου, δεν μπορούν να διαμορφώνονται από τον εργοδότη, στη βάση του διευθυντικού δικαιώματος. Τα ζητήματα αυτά είναι ξεχωριστά από τις υπηρεσίες που συμφωνεί ο εργαζόμενος να παρέχει.

Σημαντική είναι η συμβολή του διευθυντικού δικαιώματος σε ζητήματα που σχετίζονται με την τάξη και τη συμπεριφορά των εργαζόμενων μέσα στην επιχείρηση. Ο εργοδότης, δηλαδή, μπορεί να δίνει, όχι μόνο συγκεκριμένες οδηγίες αναφορικά με την εκτέλεση της εργασίας, αλλά και γενικότερες εντολές που στοχεύουν στη ρύθμιση της συμπεριφοράς του εργαζόμενου, με σκοπό την τήρηση της τάξης και της ασφάλειας εντός της εκμετάλλευσης. Η μόνη πηγή που προηγείται του διευθυντικού δικαιώματος, για τη ρύθμιση ζητημάτων συμπεριφοράς και ασφάλειας, είναι ο κανονισμός εργασίας αν υπάρχει και οι κοινές αποφάσεις εργοδότη και συμβουλίου εργαζομένων. Το διευθυντικό δικαίωμα δεν είναι ανεξέλεγκτο, αλλά οριοθετείται από παράγοντες όπως ο νόμος, κάποια συλλογική σύμβαση εργασίας, ο κανονισμός εργασίας, η ίδια η ατομική σύμβαση εργασίας, η αρχή της ίσης μεταχείρισης κ.λπ. Στην ιεραρχία των παραπάνω μέσων διαμόρφωσης των όρων εργασίας, το διευθυντικό δικαίωμα βρίσκεται στην τελευταία θέση και ο ρόλος του ενεργοποιείται μόνο στην περίπτωση που τα άλλα μέσα αφήνουν κάποιο κενό.

 Δικηγόρος Εργατολόγος