Υπεραπασχόληση των Ευρωπαίων εργαζόμενων

Το 7,1 % του ενεργού εργατικού δυναμικού της Ευρώπης εργάστηκε 49 ώρες ή και περισσότερο ανά εβδομάδα το 2023

Των Γιάννη Καρούζου και Χάρη Κορέση, Εργατολόγων

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που ανήρτησε η Eurostat με αφορμή την εργατική πρωτομαγιά, η Ελλάδα καταγράφει για το 2023 το υψηλότερο ποσοστό υπεραπασχόλησης, ήτοι εργασίας για 49 ή και περισσότερες ώρες ανά εβδομάδα, των εργαζομένων της (11,6%), τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται στο 7,1%^[1]. Αξιοσημείωτο πάντως είναι το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στη χώρα μας, αφού το 2022 ανερχόταν στο 13%. Η υπεραπασχόληση των εργαζομένων στην Ελλάδα παρουσιάζει δηλαδή καθοδική πορεία, σε αντίθεση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που παρουσίασε σε σχέση με το 2022 μικρή –αλλά πάντως- αύξηση (2022: 7%, 2023: 7,1%)^[2].

Αν λάβει κανείς δε υπόψη του ότι το 2023, ο αριθμός των απασχολουμένων ηλικίας 20 έως 64 ετών στην Ε.Ε. ανήλθε συνολικά σε 195.708.000, αντιπροσωπεύοντας το 75,3 % του συνόλου των ατόμων της αντίστοιχης ηλικιακής ομάδας, αυτό σημαίνει ότι ο αριθμός των ευρωπαίων εργαζομένων που εργάζονται σκληρά για 49 ή και περισσότερες ώρες ανά εβδομάδα προσεγγίζει τα 14 εκατομμύρια^[3]. Από αυτούς, οι υπεραπασχολούμενοι εργαζόμενοι στην Ελλάδα ανέρχονται σε σχεδόν μισό εκατόμμυριο (486.446).

Η χώρα μας πάντως, στο ζήτημα της υπεραπασχόλησης των εργαζομένων της, σημειώνει σταθερά καθοδική πορεία, γεγονός που προοιωνίζει θετικές εξελίξεις για τις εργασιακές συνθήκες και τα ωράρια εργασίας τα επόμενα χρόνια. Την τελευταία δεκαετία, όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι απασχολούνται ανά εβδομάδα 49 ή και περισσότερες ώρες, με το αντίστοιχο ποσοστό αυτών να μειώνεται με γοργούς ρυθμούς (2014: 18,5%, 2023: 11,6%)[4].

Επισημαίνεται όμως ότι οι ως άνω δείκτες του 2022 δεν είναι απολύτως συγκρίσιμοι με αυτούς του 2023, αφού δεν στηρίζονται στην ίδια «δεξαμενή» εργαζομένων. Συγκεκριμένα, το 13% των υπεραπασχολούμενων εργαζομένων στην Ελλάδα το 2022 αφορούσε σε εργαζομένους ηλικίας 15 έως 64 ετών, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης του 11,6% για το 2023 αφορά στο ηλικιακό γκρουπ εργαζομένων ηλικίας 20 έως 64 ετών. Αν και το ηλικιακό εύρος ηλικίας 15 έως 64 ετών είναι ένα πρότυπο που χρησιμοποιείται από άλλους διεθνείς στατιστικούς οργανισμούς για τέτοιου είδους μετρήσεις, για την Ευρωπαϊκή Στατιστική Αρχή και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής προβάλλεται όλο και περισσότερο το ηλικιακό εύρος 20 έως 64 ετών, καθώς ένα αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού της Ε.Ε. συνεχίζει τις σπουδές του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση[5].

Η ΜΕΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2023, τα άτομα ηλικίας 20 – 64 ετών που εργάζονταν (είτε με μερική είτε με πλήρη απασχόληση) απασχολούνταν -στην κύρια εργασία τους- κατά μέσο όρο την εβδομάδα 37,4 ώρες. Βέβαια, οι μέσες συνήθεις ώρες εργασίας ανά εβδομάδα διαφέρουν μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. : Στις χώρες με τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία εργασία συγκαταλέγεται πάντως και η Ελλάδα (41 ώρες), η Πολωνία (40,2 ώρες), η Ρουμανία και η Βουλγαρία (40,1 ώρες και για τις δύο). Αντίθετα, η Ολλανδία είχε τη μικρότερη μέση εβδομάδα εργασίας (33,1 ώρες), ακολουθούμενη από τη Γερμανία (35,1 ώρες) και τη Δανία (34,9 ώρες).

Αν λάβουμε υπόψη όμως μόνον τους εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση, τότε η διάρκεια της μέσης εβδομάδας εργασίας στην Ε.Ε. (40,4 ώρες) κυμαινόταν από 38,9 ώρες στη Φινλανδία έως 42,4 ώρες στην Ελλάδα. Ωστόσο, χώρες όπως η Ελβετία (43,4 ώρες), η Σερβία (43,3 ώρες), και η Ισλανδία (42,5 ώρες) ξεπέρασαν την Ελλάδα με μεγαλύτερες εβδομάδες εργασίας για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης.

Το μεγαλύτερο πάντως ποσοστό (46,8 %) σε επίπεδο Ε.Ε. (2022) αφορούσε όσους εργάζονταν κατά μέσο όρο 40 έως 44 ώρες την εβδομάδα και ακολουθούσαν όσοι εργάζονταν 35 έως 39 ώρες (21,5 %). Πολύ μικρότερα ποσοστά των απασχολουμένων εργάζονταν κατά μέσο όρο την εβδομάδα από 20 έως 24 ώρες (5,1 %), 25 έως 29 ώρες (2,9 %), 30 έως 34 ώρες (5,8 %) και 45 έως 49 ώρες (5,0 %).

Η ΜΕΣΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΥΣ[6]

Σε χειρότερη όμως μοίρα βρίσκονταν οι αυτοαπασχολούμενοι με μισθωτούς (δηλαδή οι εργοδότες), οι οποίοι είχαν τη μεγαλύτερη μέση εβδομαδιαία εργασία σε επίπεδο Ε.Ε. το 2022: 47,5 ώρες και το 2023: 47 ώρες. Στην Ελλάδα, η μέση εβδομαδιαία εργασία των αυτοαπασχολούμενων με μισθωτούς έσπασε το 2022 για πρώτη φορά το φράγμα των 50 ωρών και έπεσε κάτω από αυτές (49,8 ώρες), ενώ και το 2023 παρουσίασε κάποια μείωση φτάνοντας στις 49 ώρες.

Και αν και για τους αυτοαπασχολούμενους χωρίς μισθωτούς η μέση εβδομαδιαία εργασία στη Ευρωπαϊκή Ένωση το 2023 ήταν 40,4 ώρες, στην Ελλάδα οι ελεύθεροι επαγγελματίες χωρίς μισθωτούς εργάζονταν κατά μέσο όρο την εβδομάδα για 45,8 ώρες, περισσότερες ώρες δηλαδή από οποιονδήποτε αντίστοιχο ελεύθερο επαγγελματία στην Ε.Ε. !

Μολονότι πάντως η τάση στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι προς τη μείωση του ωραρίου εργασίας και πάντως στη μη υπέρβαση αυτού, με τους εργαζόμενους της να αναζητούν ευελιξία και αυτονομία, επιθυμώντας τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, ευέλικτα ωράρια και επιλογές απομακρυσμένης εργασίας και σχεδόν 1 στους 5 εργαζομένους να εξέταζε το ενδεχόμενο μείωσης της αμοιβής σε αντάλλαγμα της βελτίωσης της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής[7], στην Ελλάδα περίπου οι μισές παραβάσεις που κατέγραψε η Επιθεώρηση Εργασίας το 2023 αφορούσαν υπερβάσεις του ωραρίου, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των απασχολουμένων (53,3%) δηλώνει ότι εργάστηκε 40 – 47 ώρες την εβδομάδα και ένα σημαντικό ποσοστό (17,3%) δηλώνει ότι εργάστηκε 48 ή περισσότερες ώρες[8].

[1] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20240501-1

[2] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/edn-20230501-1

[3] Employment – annual statistics – Statistics Explained (europa.eu)

[4] Statistics | Eurostat (europa.eu)

[5] Employment – annual statistics – Statistics Explained (europa.eu)

[6] Στατιστικά | Eurostat (europa.eu)

[7] Έκθεση της ΜanPower για τις 14 τάσεις που θα επικρατήσουν το 2024 στις αναπτυγμένες οικονομίες

[8]https://www.statistics.gr/el/statistics?p_p_id=documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN&p_p_lifecycle=2&p_p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_cacheability=cacheLevelPage&p_p_col_id=column-2&p_p_col_count=4&p_p_col_pos=1&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_javax.faces.resource=document&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_ln=downloadResources&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_documentID=521017&_documents_WAR_publicationsportlet_INSTANCE_qDQ8fBKKo4lN_locale=el

Δείτε και το παρακάτω σχετικό video: