Εργασιακά Δικαιώματα μεταναστών

Οι μεταναστευτικές ροές τα τελευταία χρόνια ολοένα και αυξάνονται.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι για το έτος 2017, περισσότεροι από 250 εκατομμύρια άνθρωποι καταγράφηκαν να ζουν σε άλλη χώρα από αυτή που γεννήθηκαν. Την έκρηξη αυτή του φαινομένου της μετανάστευσης, την έχουν προκαλέσει ποικίλοι παράγοντες, όπως η παγκοσμιοποίηση, η κλιματική αλλαγή και η γήρανση του πληθυσμού στις αναπτυγμένες χώρες.

Το καθεστώς ενός μετανάστη διαφέρει ουσιωδώς από αυτό ενός πρόσφυγα, ως προς τα δικαιώματα που αναγνωρίζονται. Σε αντίθεση με τους πρόσφυγες, οι οποίοι έχουν δικαίωμα εισόδου και παραμονής σε άλλες χώρες, ώστε να μπορέσουν να ζητήσουν άσυλο, οι μετανάστες δεν επιτρέπεται να περάσουν τα σύνορα και να εγκατασταθούν σε μια ξένη χώρα χωρίς τα κατάλληλα έγγραφα (visa, άδεια διαμονής).

Με βάση τις θεμελιώδεις διατάξεις του Συντάγματός μας 2 και 5, κάθε άτομο μπορεί να αξιώνει το σεβασμό στην αξία του ανθρώπου (άρθρο 2) και την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους χωρίς διακρίσεις (άρθρο 5).

Οι μετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα νομότυπα, δηλαδή σύμφωνα με τους κανόνες του ελληνικού και του ευρωπαϊκού Δικαίου, έχουν το δικαίωμα να διαμένουν και να κινούνται ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια για όσο χρόνο είναι σε ισχύ τα έγγραφά τους και εφόσον το επιτρέπει η άδεια διαμονής τους, μπορούν να εργάζονται νόμιμα σε συγκεκριμένη εργασία.

Οι εργαζόμενοι μετανάστες απολαμβάνουν επίσης εργασιακά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα σε δίκαιη αμοιβή και ασφαλείς συνθήκες εργασίας, σε συμμετοχή σε συνδικαλιστικές οργανώσεις και σε κοινωνική ασφάλιση. Ωστόσο, δεν μπορούν να ασκήσουν οποιοδήποτε επάγγελμα, αλλά αποκλείονται από ορισμένα επαγγέλματα για λόγους δημοσίου συμφέροντος, ιδίως σχετικούς με τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Για παράδειγμα, κατ’ αρχήν μόνο Έλληνες πολίτες – και εξαιρετικά πολίτες της Ε.Ε. – μπορούν να εργαστούν στη δημόσια διοίκηση, στο δικαστικό σώμα ή στις ένοπλες δυνάμεις.

Με βάση το Ν.4251/2014 «Κώδικας Μετανάστευσης και Κοινωνικής ένταξης», πολίτες τρίτων χωρών που επιθυμούν να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα προκειμένου να εργαστούν, χρειάζεται να είναι κάτοχοι ενός από τα κάτωθι νομιμοποιητικά έγγραφα:

α) Άδεια διαμονής με δικαίωμα εργασίας

β) Βεβαίωση κατάθεσης δικαιολογητικών για την έκδοση άδειας διαμονής με δικαίωμα εργασίας.

γ) Θεώρησης εισόδου με δικαίωμα εργασίας (visa)

δ) Άδεια εργασίας για την απασχόληση παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία δυνάμει του άρθρου 13Α του ν. 4251/2014. Ο εργοδότης (αποκλειστικά στον αγροτικό τομέα) μπορεί να υποβάλει στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του αίτηση για την κατ’ εξαίρεση απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι στερούνται τίτλου διαμονής στην χώρα, προκειμένου για την αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών της αγροτικής εκμετάλλευσης.

ε) Οι ομογενείς που είναι κάτοχοι Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς με βάση τις διατάξεις του ν.2790/2000 (Α΄ 24) μπορούν να εργάζονται με αυτό.

Δικαίωμα πρόσβασης στην εργασία έχουν, επίσης, οι δικαιούχοι ή αιτούντες διεθνή προστασία.

Δικηγόρος Εργατολόγος