Θεωρείται χρόνος εργασίας ο χρόνος μετάβασης και αποχώρησης, ο χρόνος προπαρασκευής και ο χρόνος διαλείμματος;

Εργασία την έκτη ημέρα της εβδομάδας. Μπορεί ο εργαζόμενος να την αρνηθεί;
July 5, 2024
Τι είναι η εκ περιτροπής απασχόληση και κάτω από ποιες προϋποθέσεις δύναται ο εργοδότης να επιβάλει μονομερώς σύστημα εκ περιτροπής στους εργαζόμενους της επιχείρησής του;
July 11, 2024
Εργασία την έκτη ημέρα της εβδομάδας. Μπορεί ο εργαζόμενος να την αρνηθεί;
July 5, 2024
Τι είναι η εκ περιτροπής απασχόληση και κάτω από ποιες προϋποθέσεις δύναται ο εργοδότης να επιβάλει μονομερώς σύστημα εκ περιτροπής στους εργαζόμενους της επιχείρησής του;
July 11, 2024
Share

Το άρθρο 2 του Π.Δ 88/1999 ορίζει ως χρόνο εργασίας  κάθε περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας ο εργαζόμενος ευρίσκεται στην εργασία, στη διάθεση του εργοδότη και ασκεί τη δραστηριότητα ή τα καθήκοντά του, σύμφωνα με τις ισχύουσες ρυθμίσεις, για κάθε κατηγορία εργαζομένων.

Με βάση τη νομολογία, στα χρονικά όρια εργασίας δεν συμπεριλαμβάνονται ο χρόνος μετάβασης στην εργασία και αποχώρησης από αυτήν, ο χρόνος προπαρασκευής για την εργασία (π.χ. αλλαγή ρουχισμού),  ο χρόνος φαγητού, διαλείμματος κ.λ.π.

Ειδικότερα για το χρόνο μετάβασης του εργαζόμενου στον τόπο εργασίας, αυτός δεν αποτελεί χρόνο εργασίας, ασχέτως αν παρέχονται από τον εργοδότη μεταφορικά μέσα, εκτός αντίθετης συμφωνίας. Ο Άρειος Πάγος στην απόφασή του 1087/2008 ανέφερε σχετικά με το ζήτημα αυτό τα εξής: «Από τ’ ανωτέρω πραγματικά περιστατικά προκύπτει ότι αφού δεν ορίστηκε συμβατικά είτε με την αρχική σύμβαση είτε μεταγενέστερα, ότι ο χρόνος μεταφοράς στον τόπο εργασίας θ’ αποτελεί χρόνο εργασίας, ο αναιρεσείων δεν δικαιούται ν’ αξιώσει τα αιτούμενα με την αγωγή του ποσά για υπερωριακή απασχόληση, με βάση την εργασιακή σύμβαση».

Όσον αφορά στο χρόνο προπαρασκευαστικών ενεργειών του εργαζόμενου πριν αναλάβει εργασία, αντίστοιχα γίνεται δεκτό ότι δεν αποτελεί χρόνο εργασίας. Όμως, όταν ο εργοδότης ζητά από τον εργαζόμενο να βρίσκεται στο χώρο εργασίας νωρίτερα από την έναρξη του ωραρίου και να είναι έτοιμος προς παροχή εργασίας τότε υφίσταται παροχή εξαρτημένης εργασίας, καθώς κατά τον χρόνο αυτό δεσμεύεται η ελευθερία του. Η προσέλευση νωρίτερα,  ενδέχεται να ζητηθεί από τον εργοδότη, προκειμένου ο εργαζόμενος να προετοιμάσει το χώρο εργασίας, ώστε να είναι έτοιμος για την έναρξη ή τη λήξη της εκάστοτε ημέρας εργασίας (π.χ. ενεργοποίηση/απενεργοποίηση μηχανημάτων, τακτοποίηση χώρου εργασίας, καθαριότητα χώρου, τακτοποίηση ταμείου, κλείσιμο εγκαταστάσεων κ.α.). Τα παραπάνω εντάσσονται στο χρόνο εργασίας και αφορούν στην προετοιμασία της επιχείρησης συνολικά, ώστε να είναι έτοιμη να λειτουργήσει. Αξίζει να αναφερθεί, ότι ο χρόνος που ξοδεύεται στην ατομική προετοιμασία του κάθε εργαζόμενου, δε θεωρείται χρόνος εργασίας, έστω κι αν η προετοιμασία συμβαίνει στους χώρους της εγκατάστασης της επιχείρησης.

Αναφορικά με το διάλειμμα, ο Άρειος Πάγος στην απόφασή του 517/2019 έκανε δεκτό ότι:  «ως χρόνος εργασίας του (ενν. εργαζομένου) θεωρείται αποκλειστικά και μόνο ο χρόνος, κατά τον οποίο απασχολείτο πραγματικά στη διεξαγωγή της εργασίας, που του είχε ανατεθεί, δηλαδή περιλαμβάνονται μόνο οι ώρες της πραγματικής απασχόλησης και δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτές τα διαλείμματα».

Συμπληρωματικά πάντως προς τα ανωτέρω, αξίζει να επισημανθεί η εξής νομολογιακή αντίφαση. Μολονότι, δηλαδή, ο χρόνος μετάβασης στην εργασία γίνεται δεκτό ότι δεν αποτελεί, όπως προαναφέρθηκε, χρόνο εργασίας και δεν αμείβεται, σε περίπτωση ατυχήματος (και δη τροχαίου) κατά τον χρόνο αυτόν, δύναται να θεωρηθεί υπό προϋποθέσεις ως εργατικό ατύχημα. Το αυτό δέχθηκε και η υπ’ αριθμόν 8452/2020 απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, κατά την οποία «ως ατύχημα με το χαρακτήρα αυτόν θεωρείται και το επισυμβάν, υπό ανάλογες συνθήκες, κατά τη μετάβαση του ασφαλισμένου στον τόπο της εργασίας του ή την αποχώρησή του από αυτόν, αρκεί να υφίσταται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ εργασίας και ατυχήματος (ΣτΕ 3785/2014, 454, 1549, 4299/2013, 1012/2003, 5446/1995,575/1993, 2574, 394/1992, 3475/1987 κ.ά.) […] το ατύχημα του προσφεύγοντος συνέβη εντός ευλόγου χρόνου που απαιτείται κατά τα κοινώς γνωστά για να μεταβεί ο προσφεύγων από τον τόπο του ατυχήματος στον τόπο εργασίας του κατά τις πρωινές ώρες αιχμής. […] Υπό τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ εργασίας και ατυχήματος κατά την μετάβαση του ασφαλισμένου στον τόπο της εργασίας του».

Έτσι, αν και ο χρόνος μετάβασης προς και από την εργασία δεν θεωρείται χρόνος εργασίας και δεν αμείβεται ως τέτοιος, εάν κατά το χρόνο αυτό λάβει χώρα ατύχημα του εργαζομένου, το τελευταίο, νομολογιακά, κρίνεται ως εργατικό. Εννοείται, βέβαια, ότι στην έννοια του εργατικού ατυχήματος θα εμπίπτουν και ατυχήματα που λαμβάνουν χώρα κατά το χρόνο διαλείμματος ή προπαρασκευαστικών για την εργασία ενεργειών, εφόσον ο εργαζόμενος βρίσκεται στις εγκαταστάσες του εργοδότη.

Δικηγόρος Εργατολόγος