Η Γνώμη των Ειδικών

Του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου-Εργατολόγου

Μεταξύ των δικαιωμάτων του μισθωτού σε περίπτωση παράβασης εκ μέρους του εργοδότη των συμβατικών του υποχρεώσεων, συγκαταλέγεται και το δικαίωμα να καταγγείλει την εργασιακή σύμβαση, ήτοι να αποχωρήσει οικειοθελώς. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ωστόσο, ο καταγγέλλων μισθωτός δε δικαιούται αποζημίωση, καθώς η αποζημίωση προϋποθέτει την απόλυση. Συχνό φαινόμενο, συνιστά πλέον η πρακτική πολλών εργοδοτών, οι οποίοι, προκειμένου να απαλλαγούν από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης απόλυσης, ωθούν τους μισθωτούς σε οικειοθελή αποχώρηση, αφού πλέον η συνέχιση της εργασιακής σχέσης, έχει καταστεί αφόρητη.

Όπως έχει γίνει δεκτό από τη νομολογία, στον μισθωτό που σκοπίμως και δολίως επιδιώκει, μέσω της αντισυμβατικής του συμπεριφοράς, την εκ μέρους του εργοδότη καταγγελία της σύμβασης εργασίας, προκειμένου να καρπωθεί την αποζημίωση απόλυσης, δεν αναγνωρίζεται δικαίωμα αποζημίωσης. Με το ίδιο σκεπτικό αντιστρόφως, όταν ο εργοδότης επιδιώκει μέσω της αντισυμβατικής του συμπεριφοράς την εκ μέρους του μισθωτού καταγγελία της σύμβασης, αναγνωρίζεται στον μισθωτό που αναγκάσθηκε να αποχωρήσει το δικαίωμα να ζητήσει αποζημίωση.

Ειδικότερα, η περίπτωση κατά την οποία ο εργοδότης, με συστηματικές παραβάσεις των υποχρεώσεών του επιδιώκει τον εξαναγκασμό του μισθωτού σε παραίτηση, προκειμένου να αποφύγει την καταβολή της αποζημίωσης απόλυσης, αποτελεί μονομερή βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας. Τέτοιες παραβάσεις συνιστούν η μη καταβολή του μισθού στον εργαζόμενο επανειλημμένως, οι συνεχείς εξυβρίσεις ή προσβολές της προσωπικότητας αυτού, η άρνηση συνεργασίας, η δημιουργία δυσμενούς εργασιακού κλίματος, η στέρηση των καθηκόντων του μισθωτού, η σεξουαλική παρενόχληση.

Ο μισθωτός, λοιπόν, που έρχεται αντιμέτωπος με τις ως άνω εργοδοτικές παραβάσεις, μπορεί να κάνει χρήση των δικαιωμάτων που του παρέχονται με το άρθρο 7 του Ν. 2112/1920, ανάμεσα στα οποία ανήκει και το δικαίωμα να θεωρήσει την μονομερή βλαπτική μεταβολή ως καταγγελία από την πλευρά του εργοδότη και να αποχωρήσει, αξιώνοντας συγχρόνως την καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης.

Ενόψει δε του κατ` εξοχήν προσωπικού χαρακτήρα, υφίσταται ο μισθωτός ηθική ζημία από τυχόν βάναυση ή προσβλητική της προσωπικότητας του συμπεριφορά του εργοδότη, έστω και αν η συμπεριφορά αυτή δεν πηγάζει από δόλια προαίρεση του εργοδότη για βλαπτική μεταβολή ή για εξαναγκασμό του εργαζομένου σε αποχώρηση από την εργασία. Αρκεί ότι αυτή η συμπεριφορά δημιούργησε τέτοιες συνθήκες ώστε καλόπιστα και αντικειμενικά να μην είναι πλέον δυνατή η εκπλήρωση των υποχρεώσεων του εργαζομένου για παροχή της εργασίας του, με πνεύμα αμοιβαίας κατανοήσεως και συνεργασίας ή να επέφερε τέτοια ηθική μείωση στην προσωπικότητά του, ώστε η περαιτέρω συνέχιση της εργασίας του να καθίσταται αδύνατη ή δυσχερής. Επομένως, ο μισθωτός δικαιούται να αξιώσει και την χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.