50/οο ΠΙΟ ΠΑΝΩ ΤΟ ΚΑΛΑΘΙ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ | ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ
March 15, 2022
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ: ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΚΥΜΑ ΑΠΟΛΥΣΕΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ
March 16, 2022
του Θεόδωρου Α.Κουτρούκη(*)
Είναι δεδομένο ότι στη λήξη της πανδημίας η τεχνολογική βιομηχανία (tech industry) έχει αυξήσει θεαματικά το μερίδιο της στη συνολική οικονομική δραστηριότητα.
Αυτή η πρωτόγνωρη φύση της υγειονομικής κρίσης, που κράτησε τους ανθρώπους μέσα στο σπίτι και πάνω στις οθόνες τους, όχι μόνο έχει αυξήσει δραστικά την ισχύ της αλλά και έφερε τους κλάδους υψηλής τεχνολογίας στη χρηματιστηριακή θέση των «ταύρων». Επιπλέον, έχει περιοριστεί ακόμη περισσοτερο ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα, καθώς οι τεχνολογικές εταιρείες ωφελούνται από την συμπίεση της εργασίας και του κόστους της.
Ας θυμηθούμε ότι ιστορικά τα εργατικά συνδικάτα ήταν μια προσπάθεια εξισορρόπησης της δύναμης των επιχειρήσεων. Τα ζήτημα σήμερα είναι πόσο εφικτό είναι κάτι τέτοιο, όταν ο αριθμός των μελών των εργατικών συνδικάτων έχει μειωθεί δραματικά στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, ενώ στις αναπτυσσόμενες δεν ήταν ποτέ υψηλός. Η ικανότητα της εργατικής τάξης να ασκεί κάποια αποτελεσματική επίδραση στους όρους και τις συνθήκες της εργασίας είναι πια πολύ περιορισμένη και ουσιαστικά υφίσταται μόνο σε ορισμένους θυλάκες παραγωγικής δραστηριότητας, που διαθέτουν ένα καθεστώς προστατευόμενου ή μονοπωλιακού τομέα και δεν εκτίθενται στο διεθνή ανταγωνισμό. Ωστόσο, αν θέλουμε να αντιστρέψουμε την άνοδο της κοινωνικής ανισότητας των τελευταίων σαράντα ετών θα πρέπει το συνδικαλιστικό κίνημα να είναι σε θέση να ασκήσει πίεση σε ολόκληρη την οικονομία και όχι μόνο σε μεμονωμένες παραγωγικές νησίδες.
Στον τεχνολογικό τομέα δεν υφίσταται απλώς ένα μεγάλο χάσμα ισχύος ανάμεσα στα συνδικάτα και τις επιχειρήσεις, αλλά τα συνδικάτα είναι ουσιαστικά ανύπαρκτα.
Αυτή ακριβώς η έλλειψη συνδικαλιστικής οργάνωσης στον τεχνολογικό τομέα είναι ένα ζήτημα ζωής και θανάτου (μάλλον το δεύτερο) για τα συνδικάτα. Εταιρικοί κολοσσοί όπως οι Microsoft, Amazon. Alphabet, Facebook κ.α. είναι απροσπέλαστοι στα συνδικάτα, ενώ και η συντριπτική πλειοψηφία των μικρότερων τεχνολογικών επιχειρήσεων δεν διαθέτουν εργατική αντιπροσώπευση. Πιο απλά, μερικοί από τους καλύτερους διοργανωτές συνδικαλιστικών εκστρατειών στον κόσμο έχουν οικτρά αποτύχει στις τεχνολογικές επιχειρήσεις, όπου συχνά το ανθρώπινο δυναμικό συντίθεται από «ατομικιστές μηχανικούς με φιλελεύθερες ιδέες και πολύ χαμηλό ενδιαφέρον για συλλογική δράση». Παρά το γεγονός ότι κάποιες διάσπαρτες προσπαθείς έχουν λάβει χώρα ο συνολικός απολογισμός της προσπάθειας για συνδικαλιστική οργάνωση των επιχειρήσεων τεχνολογίας είναι απογοητευτικός. Εξαιτίας της διαρκώς αυξανόμενης βαρύτητας του τεχνολογικού τομέα στην παγκόσμια οικονομία, το σύγχρονο δίλημμα των εργαζομένων είναι κρυστάλλινο: Η τα συνδικάτα θα αποκτήσουν φωνή και δράση στις τεχνολογικές επιχειρήσεις ή το συνδικαλιστικό κίνημα θα τεθεί στο περιθώριο του κοινωνικού γίγνεσθαι.
(*) Αναπλ. Καθηγητής ΔΠΘ
Οι εργασιακές σχέσεις είναι σήμερα περισσότερο εξατομικευμένες και λιγότερο συλλογικές, εξέλιξη που συνδέεται άρρηκτα με τη συρρίκνωση της ισχύος των εργατικών συνδικάτων αλλά και τη σταδιακή απόσυρση του κράτους από το κοινωνικό γίγνεσθαι της απασχόλησης προς όφελος της «αόρατης χειρός» της αγοράς εργασίας.
Σε κάθε περίπτωση οι Εργασιακές Σχέσεις εξακολουθούν να συνιστούν ένα δυναμικό πεδίο αντιπαραθέσεων και συγκλίσεων, μια διεπιστημονική άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στην Οικονομική της Εργασίας, το Εργατικό Δίκαιο, τη Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων και την Κοινωνιολογία της Εργασίας.
Στον τόμο αυτό επιχειρείται η σύντομη παρουσίαση των βασικών ζητημάτων που αναφέρονται κυρίως στο ελληνικό σύστημα των εργασιακών σχέσεων και ενδιαφέρουν τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες που για πρώτη φορά έρχονται σε επαφή με αυτό το επιστημονικό πεδίο.
Το βιβλίο αποτελεί καρπό πολύχρονης ερευνητικής, αλλά κυρίως διδακτικής εμπειρίας στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων. Ουσιαστικά πρόκειται για μια σειρά εισαγωγικών διαλέξεων, που προέκυψαν από την αναγκαιότητα να διδαχθεί το ομότιτλο μάθημα σε προπτυχιακά ακροατήρια φοιτητών σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και της Κύπρου.
Υποστηρικτικό υλικό διδασκαλίας: Διαφάνειες με τα βασικά σημεία κάθε κεφαλαίου
Μπορείτε να βρείτε το βιβλίο εδώ.
Συγγραφέας:
Θεόδωρος Κουτρούκης
Ο Δρ. Θεόδωρος Α. Κουτρούκης είναι οικονομολόγος της εργασίας και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες και Παιδαγωγικά με έμφαση στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, ενώ στις διδακτορικές και μεταδιδακτορικές σπουδές του ασχολήθηκε με την Οικονομική της Εργασίας και τις Εργασιακές Σχέσεις.
Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Αιγαίου, Δυτικής Μακεδονίας, Ιωαννίνων, Μακεδονίας και Οικονομικό (ΑΣΟΕΕ), στα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης και Καβάλας, στην ΑΣΠΑΙΤΕ, στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, στο Neapolis University of Pafos και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Είναι Διαιτητής στον ελληνικό Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας και αξιολογητής προγραμμάτων στο πεδίο των ανθρώπινων πόρων. Έχει επίσης συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά δίκτυα ερευνητών, σε εθνικά και διεθνή ερευνητικά προγράμματα και σε πολλά συνέδρια.
Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται σε θέματα αγοράς εργασίας, επαγγελματικής κατάρτισης, εργασιακών σχέσεων, εκπαίδευσης ενηλίκων, οικονομικής των ανθρώπινων πόρων και διαπραγματεύσεων.
Στο έργο του περιλαμβάνονται δέκα βιβλία και πολλά άρθρα σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά.
Είναι επίσης μέλος επιστημονικών ενώσεων, όπως η Διεθνής Εταιρεία Εργασιακών Σχέσεων, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Οικονομολόγων της Εργασίας, η Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων, η Ελληνική Εταιρεία Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού κ.ά.
Το βιογραφικό του σημείωμα περιλαμβάνεται από το 2007 στην έκδοση «Who is Who στην Ελλάδα». Άρθρα και αναλύσεις του για οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά θέματα δημοσιεύονται στον ημερήσιο, περιοδικό και ηλεκτρονικό Τύπο τα τελευταία 30 χρόνια.