Υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί αλλοδαπός να εργαστεί στην Ελλάδα – Οι κυρώσεις για τους εργοδότες – Τα δικαιώματα των εργαζόμενων

Πλέον των γενικών προϋποθέσεων του κύρους κάθε σύμβασης, ειδικά για την περίπτωση της σύμβασης εργασίας στην Ελλάδα υπηκόου τρίτης χώρας απαιτείται, για λόγους ελέγχου της αγοράς εργασίας, ο εν λόγω πολίτης τρίτης χώρας να έχει εξοπλιστεί με άδεια διαμονής για εργασία ή άδεια διαμονής με δικαίωμα εργασίας.

Το έγγραφο αυτό («άδεια διαμονής») περιλαμβάνει τόσο την άδεια εργασίας, όσο και την άδεια παραμονής, που μέχρι πρόσφατα ήταν δύο διακριτά έγγραφα και τα οποία πλέον έχουν συγχωνευθεί στη μία και ενιαία άδεια διαμονής, με βάση τα οριζόμενα στον νέο Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης.

Πιο συγκεκριμένα, οι πολίτες τρίτων χωρών που εισέρχονται στη χώρα μας με σκοπό την εργασία θα πρέπει να είναι κάτοχοι ενός από τα εξής νομιμοποιητικά έγγραφα:

α) Άδεια διαμονής, η οποία να παρέχει πρόσβαση στην εργασία, και η οποία εκδίδεται κατόπιν υποβολής σχετικής ηλεκτρονικής αίτησης μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.

β) Θεώρηση εισόδου με δικαίωμα εργασίας (visa). Αρμόδια υπηρεσία για τη χορήγηση της θεώρησης εισόδου για εργασία είναι η προξενική αρχή της Ελλάδας στην χώρα καταγωγής ή διαμονής του πολίτη της τρίτης χώρας.

γ) Βεβαίωση υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης (μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου) για αρχική χορήγηση (ή για ανανέωση) άδειας διαμονής. Το αποδεικτικό υποβολής της εν λόγω αίτησης συνιστά απόδειξη υποβολής της αίτησης, χωρίς να παρέχει στον αιτούντα τα δικαιώματα που απορρέουν από την άδεια διαμονής, την οποία αιτείται. Η αρμόδια υπηρεσία μίας στάσης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ή των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας, κατά περίπτωση, εντός σαράντα (40) ημερών από την υποβολή του αιτήματος, εξετάζει την αίτηση και αποστέλλει ηλεκτρονικά στον αιτούντα τη βεβαίωση της παραγράφου 5 του άρθρου 8 του ν. 4251/2014 (“Μπλε Βεβαίωση”), η οποία πιστοποιεί ότι ο κάτοχός της διαμένει νόμιμα στη χώρα και απολαύει των δικαιωμάτων, τα οποία απορρέουν από την αιτηθείσα άδεια διαμονής, έως ότου εκδοθεί απόφαση χορήγησης / ανανέωσης της άδειας διαμονής ή απορριφθεί το αίτημα.

δ) Πρόσβαση στην αγορά εργασίας έχουν οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας (πρόσφυγες και κάτοχοι καθεστώτος επικουρικής προστασίας), καθώς και οι αιτούντες διεθνή προστασία (μετά την πάροδο δύο (2) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης του Δελτίου Αιτούντος Διεθνούς Προστασίας).

ε) Πρόσβαση στην αγορά εργασίας έχουν επίσης, οι πολίτες τρίτων χωρών, στους οποίους έχει χορηγηθεί βεβαίωση αναβολής απομάκρυνσης (άρθρο 24, ν. 3907/2011, ΦΕΚ Α’ 7) ή βεβαίωση περί μη απομάκρυνσης για ανθρωπιστικούς λόγους (άρθρο 78 Α , ν. 3386/2005) από την αρμόδια αστυνομική αρχή, η οποία είναι σε ισχύ, εφόσον είναι κάτοχοι άδειας εργασίας σε ισχύ.

στ) Τέλος, οι ομογενείς που είναι κάτοχοι Ειδικού Δελτίου Ταυτότητας Ομογενούς μπορούν να εργάζονται με αυτό.

Οι πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν νομίμως στη χώρα και εργάζονται εξοπλισμένοι με κάποιο από τα παραπάνω νομιμοποιητικά έγγραφα έχουν τα ίδια εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα με τους ημεδαπούς.

ΟΜΩΣ, η απασχόληση αλλοδαπών τρίτων χωρών που δεν έχουν πρόσβαση στην εργασία ή που δεν διαθέτουν τα ανωτέρω νομιμοποιητικά έγγραφα για την παραμονή τους στη χώρα απαγορεύεται. Στους εργοδότες που απασχολούν αλλοδαπό χωρίς άδεια με πρόσβαση στην εργασία (ακόμα και αν διαμένει νόμιμα στη χώρα με άλλου τύπου άδεια), επιβάλλεται πρόστιμο 1.500 ευρώ για κάθε νόμιμα διαμένοντα αλλά παράνομα απασχολούμενο αλλοδαπό. Περαιτέρω, επιβάλλεται πρόστιμο για αδήλωτη εργασία ύψους 10.500 ευρώ για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο. Σε περίπτωση απασχόλησης παράνομα διαμένοντος αλλοδαπού επιβάλλεται πρόστιμο 5.000 ευρώ για κάθε παράνομα απασχολούμενο εργαζόμενο. Επιπρόσθετα, επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις, όπως αποκλεισμός από δημόσιες παροχές και επιδοτήσεις, καθώς και προσωρινή ή οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργείας ή προσωρινή διακοπή εργασιών, ενώ δεν αποκλείεται η επιβολή και ποινικών κυρώσεων αν η απασχόληση παράνομα διαμενόντων πολιτών είναι συστηματική και εκ προθέσεως ή αν η απασχόλησή τους συνοδεύεται με ιδιαίτερα καταχρηστικούς όρους εργασίας, αν αφορά ανηλίκους ή θύματα εμπορίας ανθρώπων.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι καίτοι ο αλλοδαπός εργαζόμενος που απασχολείται σε επιχείρηση δίχως να διαθέτει ειδική άδεια, θεωρείται ότι εργάζεται παράνομα, ήτοι δυνάμει άκυρης σύμβασης εργασίας, δεν στερείται της δυνατότητάς του να προσφεύγει στα αρμόδια δικαστήρια και στις αρμόδιες αρχές για τη διεκδίκηση των οφειλόμενων και την εν γένει διεκδίκηση των νόμιμων δικαιωμάτων του, ήτοι σε καμία περίπτωση δεν στερείται της αξίωσής του για αποζημίωση απόλυσης και επιδόματα (δώρα εορτών, αποδοχές και επίδομα αδείας), ενώ εξακολουθούν να οφείλονται και επί παρανόμως απασχολούμενου αλλοδαπού προσαυξήσεις για την εργασία του σε ημέρα Κυριακής/ αργίας, για τη νυχτερινή απασχόλησή του, αλλά και για τις υπερωρίες που τυχόν πραγματοποιήσει. Τέλος, υπενθυμίζεται ότι η καταγγελία της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου από τον εργοδότη είναι άκυρη, εφόσον οφείλεται σε δυσμενή διάκριση σε βάρος του εργαζομένου ή εκδικητικότητα λόγω φυλής, χρώματος, γενεαλογικών καταβολών, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής.

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΕΡΓΑΤΟΛΟΓΟΣ