Κάμερες στο χώρο εργασίας

Τα τελευταία χρόνια, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, τον εκσυγχρονισμό του τρόπου ζωής, αλλά και την αύξηση της παραβατικότητας, ιδιαιτέρως στις μεγαλουπόλεις, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις προσφεύγουν στη χρήση οπτικοακουστικών μέσων για την προστασία της επιχείρησής τους και των ατόμων που εργάζονται σε αυτή. Ποιες, όμως, είναι οι προϋποθέσεις και εν γένει το νομικό πλαίσιο, για παράδειγμα, στην περίπτωση τοποθέτησης καμερών στο χώρο εργασίας;

Tα προσωπικά δεδομένα, δηλαδή οποιαδήποτε πληροφορία για την ταυτότητα κάθε ατόμου αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της προσωπικότητας τους. Όποιος έχει πρόσβαση στα προσωπικά δεδομένα κάποιου ατόμου παραβιάζει το δικαίωμα αυτοδιάθεσης το οποίο κατοχυρώνεται στα άρθρα 2 §1, 5 §1,9,9Α, και 19 . Ειδικότερα, τα προσωπικά δεδομένα προστατεύονται από το Γενικό Κανονισμό για την προστασία των προσωπικών δεομένων 2016/679 (ΓΚΠΔ), ο εφαρμοστικός Ν.4624/2019 και ο Ν.2472/1997. Η συμμετοχή του ατόμου στο χώρο εργασίας, σηματοδοτεί έναν περιορισμό της προστασίας των προσωπικών του δεδομένων, λόγω και των έντονων πληροφοριακών στοιχείων που επικρατούν σε αυτόν το χώρο. Υπάρχει δικαιολογημένο συμφέρον από την πλευρά του εργοδότη για επεξεργασία ορισμένων προσωπικών τους δεδομένων, ωστόσο απαιτείται σεβασμός των συνταγματικών διατάξεων και των νόμων που προστατεύουν τα προσωπικά δεδομένα. Το βασικό σημείο είναι να μη χρησιμοποιούνται τα προσωπικά δεδομένα των εργαζομένων για άσχετους με την επιχείρηση σκοπούς, για παράδειγμα  όπως η προώθηση των στοιχείων επικοινωνίας των εργαζομένων σε διαφημιστικές εταιρείες. Η «χρυσή τομή» μπορεί να βρεθεί μέσω της αρχής της αναλογικότητας, δηλαδή ο σκοπός και ο τρόπος επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων των εργαζομένων θα πρέπει να είναι αναγκαίος και πρόσφορος.

Ειδικότερα για το ζήτημα των καμερών, ο εργοδότης υποχρεούται να ενημερώσει με τρόπο κατάλληλο κα σαφή τους εργαζόμενους για τη βιντεοεπιτήρηση. Στο άρθρο 27 του Ν.4624/2019, επισημαίνεται ότι η επεξεργασία δεδομένων μέσω κλειστού κυκλώματος οπτικής καταγραφής, επιτρέπεται μόνο για την προστασία προσώπων και αγαθών. Η ΑΠΔΠΧ (αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα) επισημαίνει σε σχετική οδηγία της, ότι η βιντεοεπιτήρηση θα πρέπει να περιορίζεται σε χώρους εισόδου και εξόδου, χώρους όπου βρίσκονται χρηματοκιβώτια ή ταμειακές μηχανές και ηλεκτρομηχανολογικοί εξοπλισμοί και χώροι που βρίσκονται ευαίσθητα νομικά έγγραφα. Σε καμία περίπτωση η βιντεοεπιτήρηση  δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέσο επιτήρησης της απόδοσης των εργαζομένων.  Αξίζει να αναφερθεί ότι υπό το ισχύον καθεστώς του ΓΚΠΔ δεν απαιτείται πλέον προηγούμενη άδεια της ΑΠΔΠΧ για την τοποθέτηση καμερών. Ωστόσο, θα πρέπει να γίνει εκτίμηση εννόμου συμφέροντος επεξεργασίας. Πρόκειται για ένα προκαταρκτικό τεστ που διενεργείται πριν την επεξεργασία. Σε αυτό το τεστ θα πρέπει να συνεκτιμηθεί η σκοπιμότητα της επεξεργασίας, η αναγκαιότητα και να γίνει μια στάθμιση συμφερόντων μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. Ειδικότερα θα πρέπει να αναφερθούν οι λόγοι που επιβάλλουν τη χρήση καμερών και όχι κάποιου άλλου ηπιότερου μέσου, όπως για παράδειγμα ενός φύλακα.

Συμπερασματικά, τα προσωπικά δεδομένα στον κόσμο, όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, υπόκεινται σε διαρκή αμφισβήτηση και συχνά παραβίαση. Το ζήτημα των προσωπικών δεδομένων στον εργασιακό χώρο είναι ιδιαίτερα κρίσιμο λόγω της ευαισθησίας του χώρου αυτού και της διαφοράς δυναμικής μεταξύ εργαζόμενου και εργοδότη. Οι ιδιαίτερες συνθήκες του εργατικού δικαίου και ο φιλελεύθερος χαρακτήρας του ιδιωτικού δικαίου σε συνδυασμό με το ΓΚΠΔ και το νόμο Ν.4624/2019 δημιουργούν ένα σημαντικό πλαίσιο προστασίας του εργαζομένου ως προς την επεξεργασία των του προσωπικών δεδομένων. Ο εργοδότης με βάση τον ΓΚΠΔ καθίσταται υπεύθυνος επεξεργασίας έχοντας και τις προβλεπόμενες υποχρεώσεις και ο εργαζόμενος έχει την ιδιότητα του φορέα επεξεργασίας με τα προβλεπόμενα δικαιώματα.

Δικηγόρος Εργατολόγος