Τα τελευταία τριάντα χρόνια, η αγορά εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει διανύσει μια περίοδο εντυπωσιακών αλλαγών. Παρά τις ανησυχίες που συχνά συνοδεύουν την είσοδο νέων τεχνολογιών —όπως η αυτοματοποίηση και η τεχνητή νοημοσύνη— η απασχόληση όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά αυξήθηκε σημαντικά.
Σχεδόν 30 εκατομμύρια νέοι εργαζόμενοι εντάχθηκαν στο εργατικό δυναμικό της ΕΕ, σηματοδοτώντας τη μετάβαση σε μια αγορά εργασίας υψηλής συμμετοχής. Παρά την αυξημένη αυτή συμμετοχή, όμως, η παραγωγικότητα δεν ακολούθησε τον ίδιο ρυθμό βελτίωσης, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την ικανότητα της Ένωσης να μετατρέψει τα αυξημένα ποσοστά ανθρώπινου δυναμικού σε πραγματική αναπτυξιακή δυναμική.
Η αύξηση της απασχόλησης στην Ε.Ε. δεν ήταν τυχαία. Αντικατοπτρίζει μια επιτυχημένη προσπάθεια ενσωμάτωσης πληθυσμιακών ομάδων που παραδοσιακά υποεκπροσωπούνταν στην αγορά εργασίας, όπως οι γυναίκες, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι και άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Παράλληλα, η βελτίωση της ποιότητας των θέσεων εργασίας —μέσω της δημιουργίας σταθερών, αξιοπρεπών και καλά αμειβόμενων επαγγελματικών ευκαιριών— ενίσχυσε την ελκυστικότητα της εργασίας.
Κι ενώ η ΕΕ φαίνεται να δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας συνεχώς, η τόνωση της παραγωγικότητας δεν παρουσιάζει την ίδια αυξητική πορεία. Ιστορικά, η βιομηχανία και οι ιδιωτικές υπηρεσίες διαδραμάτιζαν αυτό τον ρόλο, όμως μετά το 2011 η συμβολή τους στην οικονομική μεγέθυνση έχει μειωθεί αισθητά. Η Έκθεση Draghi ̶ που δημοσιεύτηκε το 2024 από μια ομάδα υψηλού επιπέδου υπό την προεδρία του Μάριο Ντράγκι, πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας ̶ έρχεται να αναδείξει νέα πεδία δυναμικής εξειδίκευσης, όπως οι καθαρές τεχνολογίες και η παραγωγή προηγμένων υλικών, προτείνοντας ένα νέο όραμα για το μέλλον της ευρωπαϊκής παραγωγικότητας.
Η λύση, όπως διαφαίνεται, δεν βρίσκεται μόνο στις επενδύσεις ή την τεχνολογία, αλλά κυρίως σε αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και διοίκησης της εργασίας. Οι νεότερες γενιές εργαζομένων φέρουν υψηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Αυτό δημιουργεί ένα ανεκμετάλλευτο δυναμικό που μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο με έξυπνες, καινοτόμες και ευέλικτες πρακτικές διοίκησης.
Συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, διαθέτει ένα από τα πιο μορφωμένα και συμπεριληπτικά εργατικά δυναμικά στην ιστορία της· από την άλλη δε, υστερεί στην αξιοποίηση αυτού του δυναμικού προς όφελος της συνολικής παραγωγικότητας. Η πρόκληση για τα κράτη-μέλη και τους κοινωνικούς εταίρους είναι σαφής: να μεταρρυθμίσουν τις πολιτικές δημοσίων επενδύσεων, εκπαίδευσης και απασχόλησης, ώστε η Ε.Ε. να μην είναι απλώς μια αγορά εργασίας υψηλής συμμετοχής, αλλά και ένας χώρος βιώσιμης, καινοτόμου και ποιοτικής ανάπτυξης.
*Τα παραπάνω στοιχεία αντλήθηκαν από την ερευνητική έκθεση των John Hurley,
Dragoș Adăscăliței, Chiara Litardi και Matteo Sostero που δημοσιεύθηκε στις 17 Σεπτέμβρη 2025 στην ιστοσελίδα της Eurofound. Θα τη βρείτε στον σύνδεσμο: Structural change in EU labour markets: A generation of employment shifts | Eurofound
Δικηγόρος Εργατολόγος
