Επιχειρήσεις που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας: Πότε οι εργαζόμενοι μπορούν να εργασθούν νομίμως και την έκτη ημέρα της εβδομάδας;

Του Γιάννη Καρούζου, Δικηγόρου-Εργατολόγου

Καταρχήν, σε περίπτωση εφαρμογής συστήματος πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (με ΣΣΕ, Ατομική Σύμβαση κ.λπ.), το νόμιμο ωράριο ανέρχεται σε 8 ώρες/ημέρα, συν 1 ώρα υπερεργασία/ημέρα και 45 ώρες εβδομαδιαίως.

Επιπλέον, οι εργαζόμενοι δικαιούνται δύο ημέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης. Η 6η ημέρα εργασίας στο σύστημα της πενθήμερης εργασίας (συνήθως Σάββατο) αποτελεί μεν ημέρα υποχρεωτικής ανάπαυσης του εργαζόμενου, πλην όμως δεν έχει τον χαρακτήρα της ημέρας υποχρεωτικής αργίας, όπως η 7η ημέρα της εβδομάδος (Κυριακή), η οποία ρυθμίζεται ειδικώς από τις διατάξεις του Β.Δ. 748/1966.

• Απασχόληση εργαζομένων κατά την 6^ηημέρα της εβδομάδας σε επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας:

Με τα άρθρα 25 και 26 του ν. 5053/2023 θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα για πραγματοποίηση πρόσθετης βάρδιας κατά την 6η ημέρα της εβδομάδας μόνο σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις συνεχούς λειτουργίας που εφαρμόζουν σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας για τους εργαζόμενους τους.  Ως επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας, που μπορούν να κάνουν χρήση της συγκεκριμένης δυνατότητας για πρόσθετη βάρδια κατά την 6^η ημέρα της εβδομάδας, νοούνται οι επιχειρήσεις που λειτουργούν  επί 24ώρες το 24ωρο και επί 6 ή 7 ημέρες την εβδομάδα και η συνεχής και αδιάλειπτη λειτουργία τους εξασφαλίζεται με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών.

Σημειωτέον ότι το πεδίο εφαρμογής δεν είναι το σύνολο των επιχειρήσεων συνεχούς λειτουργίας, αλλά μόνο οι επιχειρήσεις συνεχούς λειτουργίας που δραστηριοποιούνται με συγκεκριμένους ΚΑΔ, οι οποίοι έχουν συμπεριληφθεί στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ και ελέγχονται κατά την υποβολή σχετικής δήλωσης  για πραγματοποίηση έκτακτης βάρδιας. Σύμφωνα και με ρητές οδηγίες του Υπουργείου Εργασίας και της Επιθεώρησης Εργασίας, στα άρθρα 25 και 26 του ν. 5053/2023 υπάγονται μόνο επιχειρήσεις που βάσει της δηλωθείσας στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» Ψηφιακής Οργάνωσης Χρόνου Εργασίας λειτουργούν με συνεχόμενο ωράριο (24ώρες το 24ωρο) με σύστημα εναλλασσόμενων βαρδιών. Οι εν λόγω διατάξεις δεν εφαρμόζονται σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις.

• Κυρώσεις σε περίπτωση παράνομης απασχόλησης κατά την 6^η ημέρα:

Εάν διαπιστωθεί από την Επιθεώρηση Εργασίας η παροχή εργασίας κατά την έκτη (6η) ημέρα της εβδομάδας κατά παράβαση του πενθημέρου, εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 8 του ν. 3846/2010 (αρ.186, π.δ. 80/2022), σύμφωνα με την οποία: «Η εργασία, που παρέχεται την έκτη ημέρα της εβδομάδος, κατά παράβαση του συστήματος πενθήμερης εργασίας, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30% […]».

Δηλαδή, σε περίπτωση που οι εργαζόμενοι, με δηλωμένο πενθήμερο σύστημα, απασχολούνται παράνομα και κατά την 6^η  ημέρα της εβδομάδας, ο εργοδότης πρέπει να καταβάλει στους εργαζομένους το ημερομίσθιο με προσαύξηση 30%, η οποία αν δεν καταβληθεί συνιστά παράβαση υψηλής σοβαρότητας με πρόστιμο 800€ ανά εργαζόμενο. Επίσης, ο εργοδότης θεωρείται ότι παραβιάζει και τις διατάξεις περί υποχρέωσης υποβολής δήλωσης στοιχείων εργασιακής σχέσης στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ σε περίπτωση μεταβολών στοιχείων δήλωσης πριν την εφαρμογή της μεταβολής και σε κάθε περίπτωση πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόμενο που αφορούν, που συνιστά παράβαση πολύ υψηλής σοβαρότητας με πρόστιμο 2.000€ ανά εργαζόμενο.

• Εναλλακτικός Νόμιμος Τρόπος απασχόλησης των εργαζομένων κατά την 6^η ημέρα:

Ο ασφαλέστερος και ο νόμιμος τρόπος για απασχόληση των εργαζομένων κατά την 6^η ημέρα είναι να τροποποιηθούν εγγράφως οι συμβάσεις εργασίας, από 5ήμερη απασχόληση σε 6ημερη απασχόληση. Σε αυτή την περίπτωση, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να απασχολούνται νομίμως 6 ώρες και 40 λεπτά/ημέρα, συν 1 ώρα και 20 λεπτά/ημέρα υπερεργασία. Οι ώρες υπερεργασίας  αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20%.