Ενόψει των ιδιαίτερων αναγκών που σχετίζονται με την οικογένεια, το ελληνικό εργατικό δίκαιο προβλέπει μία σειρά αδειών που σχετίζονται με τη γονεϊκότητα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή. Στις άδειες αυτές συγκαταλέγονται η άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους, η άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων ή νοσηλείας των παιδιών και η άδεια που χορηγείται για λόγους ανωτέρας βίας.
Κατ’ αρχάς, η άδεια λόγω ασθένειας παιδιού ή άλλου εξαρτώμενου μέλους προβλέπεται στο άρ. 244 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου (εφ’ εξής: Κ.Ε.Δ.) και η απόληψη αυτής συνιστά ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα του γονέα. Ως «εξαρτώμενο μέλος» θεωρείται κάθε παιδί έως 16 ετών, του οποίου ο εργαζόμενος γονέας έχει την επιμέλεια, καθώς και τα παιδιά άνω των 16 ετών που έχουν αποδεδειγμένα ανάγκη για ειδική φροντίδα, λόγω οξείας, βαριάς ή μακροχρόνιας ασθένειας. Εξαρτώμενα μέλη θεωρούνται ακόμη ο/η σύζυγος, οι γονείς και οι άγαμοι αδελφοί/αδελφές, εφόσον για λόγους επίσης οξείας, βαριάς ή χρόνιας ασθένειας, αναπηρίας ή και ηλικίας δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Η άδεια αυτή χορηγείται χωρίς αποδοχές, εφάπαξ ή τμηματικά και ανέρχεται σε 6 ημέρες ανά έτος, εάν ο εργαζόμενος προστατεύει ένα παιδί ή εξαρτώμενο μέλος, ενώ αυξάνεται σε 8 ημέρες για δύο παιδιά/εξαρτώμενα μέλη και σε 14 ημέρες για περισσότερα από δύο. Φυσικά, μπορούν να συμφωνηθούν ευνοϊκότερες για τους εργαζομένους διατάξεις (π.χ. καταβολή αποδοχών από τον εργοδότη κατά τη διάρκεια της ως άνω άδειας) μέσω συλλογικής σύμβασης ή εσωτερικού κανονισμού.
Επιπροσθέτως, στην εργατική νομοθεσία και συγκεκριμένα στο άρ. 245 Κ.Ε.Δ. γίνεται λόγος για την άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων ή νοσηλείας των παιδιών. Συγκεκριμένα, στους εργαζόμενους γονείς χορηγείται ειδική γονική άδεια, διάρκειας 10 εργασίμων ημερών κατ` έτος, με αποδοχές, για την αντιμετώπιση των αναγκών παιδιών έως 18 ετών, με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, με νεοπλασματική ασθένεια ή που χρήζει μεταμόσχευσης ή με σπάνιο νόσημα ή πάθηση, και εφόσον στην τελευταία περίπτωση συντρέχει ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, ή παιδιών, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, με βαριά νοητική αναπηρία ή σύνδρομο DOWN ή αυτισμό. Στην ίδια διάταξη προβλέπεται, επιπροσθέτως, ειδική γονική άδεια νοσηλείας χωρίς αποδοχές, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζόμενου γονέα, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία, και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των 30 εργάσιμων ημερών κατ` έτος. Η χορήγηση των δύο παραπάνω αδειών (άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων και άδεια λόγω νοσηλείας του παιδιού) είναι ανεξάρτητη από τις άλλες διευκολύνσεις που παρέχονται στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους και λαμβάνει χώρα αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας.
Τέλος, σε αυτό το σημείο αξίζει να γίνει λόγος για την απουσία του εργαζομένου για λόγους «ανωτέρας βίας», που προβλέπεται στη διάταξη του άρ. 233 του Κ.Ε.Δ.. Πρόκειται για άδεια με αποδοχές, χορηγούμενη σε περίπτωση που ανακύψουν έκτακτα οικογενειακά ζητήματα που καθιστούν απαραίτητη την παρουσία του εργαζόμενου γονέα. Η εν λόγω άδεια χορηγείται έως δύο φορές το έτος για μία ημέρα κάθε φορά, ανεξαρτήτως του αριθμού των παιδιών που φροντίζει ο εργαζόμενος.
Εκ των ανωτέρω, συνάγεται ότι το ισχύον εργατικό δίκαιο αναγνωρίζει τις αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις των εργαζομένων και θεσπίζει σχετικές άδειες για την κάλυψη σοβαρών ή έκτακτων αναγκών. Φυσικά, για την χορήγηση των ως άνω αδειών, οι ασθένειες, τα νοσήματα και τα ατυχήματα χρειάζεται να αποδεικνύονται με ιατρική γνωμάτευση του νοσοκομείου ή του θεράποντος ιατρού.
Δικηγόρος Εργατολόγος
