Η πληροφόρηση του εργοδότη, αναφορικά με τα προσόντα του υποψηφίου εργαζομένου διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην τελική απόφαση του πρώτου για την επιλογή του εργαζομένου που πρόκειται να προσληφθεί. Το ερώτημα που ανακύπτει εδώ, αφορά στην έκταση της υποχρέωσης του εργαζομένου να απαντήσει στις ερωτήσεις που τίθενται σε αυτόν από τον εργοδότη, κατά το προσυμβατικό στάδιο.
Κατ΄ αρχήν, ο εργοδότης διαθέτει ευλόγως ένα «δικαιολογημένο και άξιο προστασίας» δικαίωμα πληροφόρησης αναφορικά με τα συναφή, προς την τελική απόφαση επιλογής προσληπτέου, ζητήματα. Το δικαίωμα αυτό του εργοδότη δεν συνεπάγεται, φυσικά και υποχρέωση του εργαζομένου να απαντήσει· η δε σιωπή του εργαζομένου, ωστόσο, μπορεί να επηρεάσει την τελική εργοδοτική απόφαση.
Διαφορετικό ζήτημα, ωστόσο, συνιστά η επιθυμία του εργοδότη να πληροφορηθεί για προσωπικά θέματα του εργαζομένου, που δεν έχουν άμεση σχέση με την εκτέλεση των μελλοντικών συμβατικών του υποχρεώσεων. Τέτοια, είναι, παραδείγματος χάριν, η άντληση πληροφοριών για τον υποψήφιο εργαζόμενο μέσω ιατρικών εξετάσεων, ενόψει πλήρωσης θέσης εργασίας που δεν σχετίζεται με την φυσική κατάσταση του εργαζομένου.
Γίνεται δεκτό ότι τέτοιες ερωτήσεις, προφορικές ή γραπτές, είναι ανεπίτρεπτες και ο εργαζόμενος έχει το λεγόμενο «δικαίωμα στο ψέμα», εάν κληθεί να απαντήσει σε αυτές. Ο εργαζόμενος, δηλαδή, όχι απλώς δικαιούται να σιωπήσει αν τεθούν σε εκείνον τέτοιες ερωτήσεις, αλλά έχει ακόμα και δικαίωμα να απαντήσει ανειλικρινώς, χωρίς να υποστεί καμία δυσμενή συνέπεια. Έτσι, έχει κριθεί από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Δ.Ε.Κ.) ότι η απόκρυψη της εγκυμοσύνης υποψήφιας εργαζομένης δεν μπορεί να δημιουργήσει οποιαδήποτε ευθύνη αυτής έναντι του εργοδότη της, ακόμα και εάν προσλήφθηκε με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου και η εγκυμοσύνης της την εμποδίζει να εργαστεί για το μεγαλύτερο διάστημα της σύμβασης.
Συνεπώς, η διαδικασία πρόσληψης πρέπει να βασίζεται σε θεμιτά κριτήρια και σεβασμό της προσωπικότητας του υποψηφίου. Όταν οι εργοδοτικές ερωτήσεις υπερβαίνουν τα όρια του αναγκαίου, ο εργαζόμενος προστατεύεται, τόσο με το δικαίωμα να αποκρύψει πληροφορίες που δεν σχετίζονται με την εργασία, όσο και με το δικαίωμα να απαντήσει ανειλικρινώς. Με αυτόν τον τρόπο, διασφαλίζεται η ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική αξιολόγηση και τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Δικηγόρος Εργατολόγος
