Γιάννης Καρούζος: Για ποιους μισθούς απεργούν; Η τραγική απώλεια της αγοραστικής τους δύναμης

Ο πληθωρισμός εδώ και τρία έτη, απομειώνει το εισόδημα των φορολογούμενων, όχι μόνο των φτωχότερων αλλά και της μεσαίας τάξης. Ο πληθωριστικός κύκλος στην Ελλάδα συνεχίζει με νέα spikes, την ώρα που στην Ευρωζώνη καταγράφεται η καθοδική του πορεία. Ο λεγόμενος και «πληθωρισμός των φτωχών», δηλαδή ο πληθωρισμός των τροφίμων, προστίθεται κάθε μήνα σ’ αυτό του προηγούμενου μήνα, ενώ πλέον καταγράφεται και σημαντική αύξηση του πληθωρισμού των υπηρεσιών. Η ακρίβεια είναι το νούμερο ένα πρόβλημα των νοικοκυριών.

Οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν

Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΙΟΒΕ (η οποία έγινε για την αύξηση του κατώτατου μισθού) ο πραγματικός μέσος μισθός (μετά τον πληθωρισμό) κατέγραψε συστηματική υποχώρηση την περίοδο 2010-2022, σωρευτικά κατά 30%, με αποτέλεσμα το 2022 να παραμένει σε πραγματικούς όρους 18% χαμηλότερος από το 2000!

Η μείωση ήταν αισθητή και το 2022 (λόγω υψηλού πληθωρισμού) έναντι του 2021, με αποτέλεσμα ο πραγματικός μέσος μισθός (μετά τον πληθωρισμό) να προσεγγίζει πλέον τα 15.000 ευρώ ενώ ήταν πάνω από 20.000 ευρώ πριν το 2011.

Ο συνδυασμός των στοιχείων από τις έρευνες ΤτΕ, ΚΕΠΕ και ΙΟΒΕ αποδεικνύει πως οι αυξήσεις στα μεσαία και υψηλά κλιμάκια ήταν μικρές ή μηδαμινές και σε συνδυασμό με το ξέφρενο ράλι του πληθωρισμού έχουν οδηγήσει τον πραγματικό μέσο μισθό σε αρνητικό (το 2022) ή οριακά θετικό (το 2023) έδαφος.

Η επεξεργασία του ΚΕΠΕ σε στοιχεία της Eurostat δείχνει πως για το σύνολο της οικονομίας οι πραγματικοί μισθοί αυξήθηκαν το πρώτο 9μηνο του 2023 μόλις κατά 1,6%, ενώ διακλαδικά η μεταβολή τους κυμαίνεται από -2,8% στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας έως και 4,8% στο εμπόριο, μεταφορές και τουρισμό.

Αν όμως το πρώτο 9μηνο του 2023 οι πραγματικοί μισθοί αυξήθηκαν 1,6%, το πρώτο 9μηνο του 2022 είχαν μειωθεί 6,5% και ολόκληρο το 2022 η μείωση ήταν της τάξης του 5,4%. Συνεπώς ο μισθός έχασε πάνω από 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2022 και κέρδισε μόλις 1,6 το 2023. Υπό τα δεδομένα αυτά είναι εξαιρετικά δύσκολο να καλυφθεί η απώλεια αυτή.

Απροθυμία εργοδοτών για αυξήσεις

Τα στοιχεία δείχνουν μια μάλλον γενικευμένη «απροθυμία» στις τάξεις των εργοδοτών για ικανοποιητικές αυξήσεις μισθών, η οποία κάμπτεται περισσότερο στις μικρές επιχειρήσεις από τις αναγκαστικές αυξήσεις λόγω κατώτατου.

Ειδικότερα, στις επιχειρήσεις με προσωπικό έως 10 άτομα οι μέσοι μισθοί από 731€ το 2022 αυξήθηκαν σε 793€ το 2023, ενώ σε επιχειρήσεις με προσωπικό άνω των δέκα ατόμων ο μέσος μηνιαίος μισθός το 2023 διαμορφώνεται σε 1.266€ έναντι 1.201€ το 2022. Και στις δυο περιπτώσεις η αύξηση είναι της τάξης των 60 ευρώ…

«Οι πιο μεγάλές επιχειρήσεις, οι οποίες συστηματικά καταβάλλουν μέσες αμοιβές αρκετά υψηλότερες από τον κατώτατο μισθό, περιορίστηκαν σε μια μέση ποσοστιαία αύξηση αισθητά χαμηλότερη από την αντίστοιχη του κατώτατου μισθού», αναφέρει το ΚΕΠΕ.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat (2022) ο μέσος μισθός για άγαμο ιδιωτικό υπάλληλο χωρίς παιδιά ήταν 26.136 ευρώ στην Ε.Ε. και 24.371 ευρώ στην Ελλάδα. Δηλαδή τουλάχιστον 6,7% κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε.

Κατάρρευση συλλογικών διαπραγματεύσεων

Η υπερδεκαετής μνημονιακή κρίση έχει οδηγήσει στην κατάρρευση του βασικού εργαλείου αύξησης των μισθών που είναι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις. Είναι ενδεικτικό πως το 2023 υπεγράφησαν μόλις 22 κλαδικές συμβάσεις, εκ των οποίων αρκετές είναι τοπικού χαρακτήρα για ξεναγούς και ξενοδοχοϋπαλλήλους. Αλλά ακόμη και αυτές οι κλαδικές που υπεγράφησαν προβλέπουν αυξήσεις έως 5,5% ετησίως, ενώ αν είναι 2ετείς η αύξηση φτάνει σωρευτικά στο 10%.

Αντίστοιχα, πέρσι υπεγράφησαν 209 επιχειρησιακές συμβάσεις για 137.171 εργαζόμενοι. Εξ αυτών:

· Οι 150 που κάλυπταν 78.051 εργαζομένους (56,9% του συνόλου) δεν προέβλεπαν κάποια μισθολογική αύξηση, ενώ

· Οι υπόλοιποι 59.120 εργαζόμενοι (43,1% του συνόλου) έλαβαν κατά μέσο όρο αύξηση 6,0%.

Η αισχροκέρδεια καλά κρατεί

Κι ενώ συμβαίνουν αυτά με τους μισθούς η αισχροκέρδεια καλά κρατεί. Η πρόσφατη έκθεση της ΤτΕ έδειξε ράλι στα κέρδη των επιχειρήσεων τη 2ετία 2021 – 2022, δηλαδή μέσα στην κορύφωση της κρίσης του πληθωρισμού.

Με βάση τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών, κατά την περίοδο 2021-2022 σημειώθηκε σημαντική αύξηση των περιθωρίων κέρδους. Πιο συγκεκριμένα, οι ρυθμοί μεταβολής του δείκτη περιθωρίων κέρδους για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας τα έτη 2021 και 2022 σημείωσαν αύξηση 4% και 9% αντίστοιχα. Στη βιομηχανία – εκτός κατασκευών – το περιθώριο κέρδους αυξήθηκε 6,5% το 2021 και 19,5% το 2022, δηλαδή σωρευτικά 26%. Αντίστοιχα στις κατασκευές το περιθώριο κέρδους αυξήθηκε 3,6% το 2021 και 12,4% το 2022, δηλαδή σωρευτικά στη 2ετία 16%. Σε εμπόριο, ξενοδοχεία και εστιατόρια, μεταφορές και αποθήκευση τα περιθώρια κέρδους αυξήθηκαν 11,1% το 2021 και 17% το 2022, δηλαδή σωρευτικά 28%!

Στο ναδίρ η αγοραστική δύναμη

Σε αυτό το περιβάλλον δεν είναι έκπληξη που τα στοιχεία της Eurostat έδειξαν πως οι Έλληνες έχουν την δεύτερη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη στην Ευρώπη, μετά τους Βούλγαρους.

Ειδικότερα η Ελλάδα βρέθηκε το 2023 δεύτερη από το τέλος σε ό,τι αφορά στον δείκτη του κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), εκφρασμένου σε μονάδες αγοραστικής δύναμης.

Η Βουλγαρία από όλες τις χώρες της ΕΕ (μέσος όρος 100) κατείχε την τελευταία θέση στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ με 64 μονάδες, και η Ελλάδα ακολούθησε με 67 μονάδες.

Τα στοιχεία της ΤτΕ, άλλωστε, δείχνουν πως η Ελλάδα είχε και θα έχει την μικρότερη αύξηση αποδοχών ανά εργαζόμενο από το 2022 έως και το 2025. Δηλαδή οι εκτιμήσεις της ΤτΕ με βάση τα στοιχεία της ΕΚΤ και της Κομισιόν αποδεικνύουν πως η Ελλάδα είχε και θα έχει από τις μικρότερες αυξήσεις αποδοχών ανά εργαζόμενο στην Ευρωζώνη, αρκετά χαμηλότερα από τον μέσο όρο.

Σταθερά τα ποσοστά φτώχειας

Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν πως σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού βρισκόταν πέρσι το 26,1% του πληθυσμού́ της χώρας (2.658.400 άτομα) έναντι 26,3% το 2022. Δηλαδή ένας στους τέσσερις, με τον δείκτη φτώχειας να παραμένει αμετάβλητος.

Δε ξέρω αν για όλα τα παραπάνω, αρκεί μια πανελλαδική μονοήμερη απεργία. Τα προβλήματα είναι διαρθρωτικά, η συλλογική διαπραγμάτευση στη χώρα μας είναι ασθενής και λόγω της απροθυμίας των κοινωνικών εταίρων να διαπραγματευτούν, μολονότι η χώρα έχει αναλάβει την υποχρέωση να καλύψει τη συλλογική διαπραγμάτευση σ’ ένα ποσοστό 80%. Η κύρωση της σχετικής κοινοτικής οδηγίας αναμένεται να συντελεστεί μέχρι το επόμενο φθινόπωρο.

ΠΗΓΗ: dnews.gr